Nội dung chính
Ngày 3/12, Hội đồng xét xử (HĐXX) phúc thẩm đã đưa ra phán quyết cuối cùng trong vụ án kinh tế lớn nhất lịch sử Việt Nam liên quan đến Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB. Trương Mỹ Lan – người đứng đầu đế chế tài chính này – bị tuyên án tử hình về tội Tham ô tài sản, 20 năm tù vì Đưa hối lộ và 16 năm tù do Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Tổng hợp hình phạt, bà Lan phải đối mặt với mức án cao nhất: tử hình.
Thiệt hại kỷ lục: 677.000 tỷ đồng dư nợ
Quá trình xét xử làm sáng tỏ vai trò của Trương Mỹ Lan trong việc thao túng SCB – ngân hàng mà bà sở hữu 91,5% cổ phần – để rút ruột tài sản quy mô khổng lồ. Từ năm 2012 đến 2017, bà Lan chỉ đạo lập 304 hồ sơ vay khống với 368 khoản vay, gây thiệt hại 64.600 tỷ đồng sau khi trừ tài sản đảm bảo. Giai đoạn 2018-2022, bà tiếp tục điều hành lập 916 hồ sơ vay giả, rút 545.000 tỷ đồng từ SCB, chiếm đoạt 304.000 tỷ đồng và để lại lãi phát sinh gần 130.000 tỷ đồng.
Tính đến tháng 10/2022, tổng dư nợ của nhóm bà Lan tại SCB lên tới 677.000 tỷ đồng – con số được HĐXX đánh giá là “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”, đe dọa trực tiếp an toàn hệ thống tài chính quốc gia. Để che giấu sai phạm, bà sử dụng mạng lưới công ty “ma” chuyển tiền lòng vòng, đồng thời can thiệp sâu vào quản trị và nhân sự SCB, biến ngân hàng thành công cụ phục vụ lợi ích cá nhân.
Hối lộ 5,2 triệu USD: Che đậy yếu kém SCB
Để duy trì hoạt động và tránh bị kiểm soát đặc biệt, bà Lan chỉ đạo thuộc cấp mua chuộc đoàn thanh tra Ngân hàng Nhà nước. Võ Tấn Hoàng Văn – một trong những đồng phạm chủ chốt – đã 4 lần chuyển 5,2 triệu USD cho bà Đỗ Thị Nhàn, Cục trưởng Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước, cùng nhiều khoản tiền và quà cho các thành viên đoàn thanh tra. Hành vi này không chỉ giúp SCB tạm thời qua mặt cơ quan quản lý mà còn tạo điều kiện cho bà Lan tiếp tục kế hoạch tái cơ cấu ngân hàng.
Kháng cáo thất bại: Tài sản chưa đủ bù đắp
Tại phiên phúc thẩm, Trương Mỹ Lan không kêu oan mà chuyển hướng xin giảm án tử hình, đề nghị định giá lại tài sản bị kê biên và xem xét trả lại các bất động sản như biệt thự cổ 110-112 Võ Văn Tần, tòa nhà 19-25 Nguyễn Huệ – những tài sản bà khẳng định có nguồn gốc hợp pháp từ trước khi tham gia tái cơ cấu SCB. Bà cũng cam kết chịu trách nhiệm toàn bộ số tiền Ngân hàng Nhà nước cho SCB vay, đồng thời trình bày kế hoạch khắc phục hậu quả.
Tuy nhiên, HĐXX nhận định tổng tài sản bà Lan đưa ra chưa đạt 3/4 thiệt hại – điều kiện tối thiểu để giảm án từ tử hình xuống chung thân theo quy định pháp luật. Tòa bác bỏ lập luận của luật sư rằng bà không có chức vụ tại SCB, khẳng định bà Lan là “kiến trúc sư” chi phối toàn bộ hoạt động phạm pháp, từ tín dụng đến nhân sự.
Đồng phạm: Người giảm án, kẻ giữ nguyên
HĐXX cũng xem xét kháng cáo của các bị cáo khác. Trương Huệ Vân – cháu gái bà Lan – được giảm án nhờ vai trò phụ thuộc, thiếu hiểu biết tài chính và nộp lại 15 tỷ đồng, cùng nhiều đóng góp xã hội. Chu Lập Cơ – chồng bà Lan – được giảm từ 9 năm tù nhờ nộp 15 tỷ đồng và các tình tiết giảm nhẹ như nhân thân tốt, hạn chế hiểu biết pháp luật Việt Nam. Trong khi đó, Võ Tấn Hoàng Văn bị giữ nguyên án tù chung thân về tội Tham ô tài sản, dù được giảm nhẹ một phần ở tội danh khác.
Cảnh báo từ đế chế tan rã
Phán quyết tử hình Trương Mỹ Lan không chỉ khép lại một trong những vụ án kinh tế nghiêm trọng nhất mà còn phơi bày lỗ hổng quản trị trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Vụ án Vạn Thịnh Phát – SCB để lại bài học đắt giá về hậu quả của tham nhũng và lạm quyền, đồng thời đặt ra thách thức lớn cho cơ quan quản lý trong việc siết chặt giám sát tài chính. Sau bản án, bà Lan vẫn có cơ hội giảm xuống chung thân nếu khắc phục đủ 3/4 thiệt hại – một con đường hẹp để thoát án tử giữa cơn bão pháp lý chưa từng có.
Theo: Dân trí