Thời gian gần đây, một loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc trực tuyến và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã lên tiếng, nhấn mạnh sự cần thiết của việc phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.
Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu, những kẻ lợi dụng sự ngây thơ và thiếu kinh nghiệm của trẻ để thực hiện hành vi xấu.
Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em hiện nay thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng. Điều này khiến nguy cơ bị tấn công bởi những kẻ xấu ngày càng gia tăng.
Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít dành thời gian trò chuyện với con hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn và thiếu sự quan tâm. Lúc này, thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ và đồng cảm. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu và kiên nhẫn lắng nghe, là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.
Để bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ trên không gian mạng, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh những kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn trên không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa.
Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.
Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo trong việc bảo vệ trẻ em trước những nguy hiểm trên không gian mạng. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trong thời đại số.
Một số biện pháp cụ thể mà phụ huynh và nhà trường có thể thực hiện bao gồm tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo về an toàn mạng và kỹ năng sống cho học sinh; tăng cường sự gắn kết giữa phụ huynh và con cái thông qua các hoạt động gia đình; và xây dựng các chương trình giáo dục trực tuyến an toàn.
Ngoài ra, phụ huynh cũng cần thường xuyên trò chuyện và cập nhật những mối quan tâm, vấn đề mà trẻ đang gặp phải; đồng thời tạo môi trường gia đình ấm áp, cởi mở để trẻ có thể chia sẻ những vấn đề mà mình gặp phải trên không gian mạng.
Trong khi đó, nhà trường cần tăng cường vai trò của mình trong việc giám sát, hỗ trợ học sinh thông qua các hoạt động giáo dục và định hướng. Trường cũng cần xây dựng các quy chế, quy định rõ ràng về việc sử dụng internet và mạng xã hội trong trường học.
Tìm hiểu thêm về các biện pháp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng và cách ngăn chặn hành vi lừa đảo trực tuyến.
Cuối cùng, nhận thức và sự chủ động của cả gia đình và nhà trường sẽ là chìa khóa để giúp trẻ vị thành niên tránh xa những cạm bẫy trên không gian mạng và phát triển lành mạnh trong thời đại số.