Các vấn đề về tâm lý và sức khỏe tâm thần đang trở thành một thách thức đáng kể đối với nhiều học sinh hiện nay. Không chỉ môi trường gia đình không hạnh phúc mà áp lực kỳ vọng quá cao từ cha mẹ cũng là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Một số học sinh phải đối mặt với thực tế sống trong gia đình không hạnh phúc, nơi mà sự mâu thuẫn, ly hôn của cha mẹ hoặc việc cha mẹ thường xuyên nói xấu về nhau trước mặt con cái đã tạo ra tâm lý u uất, buồn bã và thậm chí là nổi loạn ở trẻ.

Một trường hợp điển hình là học sinh M., người đã trải qua sự ly hôn của cha mẹ và bị cấm liên lạc với cha. Điều này đã dẫn đến cảm giác buồn bã và mong muốn được ở cùng cha. Tương tự, nhiều học sinh khác cũng trải qua những tình huống tương tự, khiến họ cảm thấy không an toàn và không biết làm thế nào để chia sẻ cảm xúc của mình. Những trường hợp như M. đã cho thấy sự cần thiết của một môi trường gia đình ổn định và yêu thương trong việc hình thành tâm lý và sức khỏe tâm thần của trẻ.

Bên cạnh đó, áp lực kỳ vọng từ cha mẹ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn đến các vấn đề tâm lý ở học sinh. Học sinh N., một nam sinh có thành tích học tập tốt, thường xuyên cảm thấy căng thẳng và lo lắng trước mỗi kỳ kiểm tra vì sợ không đạt được điểm tối đa. Sự kỳ vọng cao từ cha mẹ đã khiến N. cảm thấy bất an, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, như mất ngủ và chán ăn. Những trường hợp như N. cho thấy rằng cha mẹ cần phải cân nhắc và điều chỉnh mức độ kỳ vọng của mình để tránh gây ra áp lực không cần thiết cho con cái.

Những câu chuyện như của M. và N. đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình trong việc hình thành tâm lý và sức khỏe tâm thần của trẻ. Cha mẹ cần nhận ra rằng trẻ em không chỉ cần sự đáp ứng về vật chất mà còn cần sự quan tâm, hỗ trợ về tâm lý và tình cảm. Một môi trường gia đình hạnh phúc, nơi mà trẻ cảm thấy được yêu thương và chấp nhận, là nền tảng giúp trẻ phát triển toàn diện và vững vàng trong cuộc sống.

Để giúp trẻ phát triển tốt, cha mẹ cần tạo ra một môi trường gia đình hạnh phúc và vững chắc. Những hành động đơn giản như một nụ cười, một cái ôm chặt của cha mẹ có thể truyền đến cho con một sức mạnh tinh thần và một tâm lý vững vàng để vượt qua mọi trở ngại và thử thách trong cuộc sống. Sự quan tâm và hỗ trợ kịp thời từ gia đình sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn và tự tin hơn trong việc đối mặt với các thách thức của cuộc sống. Đừng để khi chông chênh, trẻ không biết dựa vào đâu! Cha mẹ cần trở thành điểm tựa tinh thần cho con cái mình.

Nghỉ hè – khoảng thời gian lý tưởng để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, kỳ nghỉ hè lại trở thành giai đoạn “mệt mỏi” nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ xuất phát từ sự thay đổi trong nhịp sống hàng ngày mà còn là nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng “nghiện” vào thế giới mạng, nơi mà tưởng chừng chỉ mang lại giải trí nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy khó lường.

Chị L.T.P, cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội, là một trong số hàng trăm gia đình đang vật lộn với vấn đề “trẻ em và điện thoại thông minh”. Chị P. chia sẻ, sau gần hai tháng nghỉ hè, các con chị bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách rõ rệt, trở nên cáu gắt và làm việc thiếu tập trung, chỉ mong muốn nhanh chóng quay lại với điện thoại hay tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị dường như không thể rời xa chiếc điện thoại, thậm chí đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không buông ra.

Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.

Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng, mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là “kim chỉ nam” về tư duy và hành vi hay tin rằng, sự giàu có là mục tiêu tối thượng.

Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.

Để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời là chìa khóa giúp trẻ phát triển toàn diện.

Cha mẹ cũng nên chú ý đến các dấu hiệu thay đổi hành vi của trẻ như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút. Nếu nhận thấy những dấu hiệu này, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để giúp trẻ vượt qua khó khăn và phát triển một cách khỏe mạnh.

Cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần đang trở thành một vấn đề nhức nhối tại Thái Lan, khi hơn 13 triệu người được chẩn đoán mắc các vấn đề tâm lý. Theo Báo cáo Y tế Thái Lan 2025, hiện có 13,4 triệu người Thái mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm thần, chiếm hơn 27% dân số trưởng thành. Đáng chú ý, tỷ lệ tự tử đã tăng liên tục trong thập kỷ qua, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này là áp lực học tập. Giới trẻ Thái Lan, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29, đang phải đối mặt với một môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt. Kỳ vọng cao từ gia đình và nhà trường có thể dẫn đến căng thẳng kéo dài, lo âu và trầm cảm. Bên cạnh đó, nỗi sợ bị bỏ lại phía sau trên mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành thước đo giá trị bản thân của nhiều người trẻ.

Việc liên tục so sánh mình với những hình ảnh lý tưởng, thường không có thật, trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác không đủ tốt, cô lập và lo lắng. Tiến sĩ Kraisit Narukhatphichai, bác sĩ tâm thần và giám đốc điều hành của Bệnh viện Manarom, cho rằng tác động tiêu cực của mạng xã hội, như những bình luận xúc phạm và bắt nạt trên mạng, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm ở thanh thiếu niên.

Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về mặt tinh thần cho các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Môi trường gia đình không an toàn, căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng đối phó với áp lực cuộc sống. Những kỳ vọng xã hội quá mức cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng.

Xã hội Thái Lan, với những giá trị truyền thống và các chuẩn mực ngầm, đôi khi đặt ra những áp lực lớn lên cá nhân, khiến họ cảm thấy khó khăn khi không thể đáp ứng. Báo cáo Y tế Thái Lan 2025 cũng lưu ý rằng nhóm trung niên (từ 45 đến 59 tuổi) báo cáo mức độ hạnh phúc thấp nhất, cho thấy sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc sống.

Mặc dù 33% người dân Thái có mức hiểu biết cao về sức khỏe tâm thần, nhưng các quan niệm sai lệch vẫn tồn tại phổ biến. Việc tự tử vẫn bị nhiều người coi là dấu hiệu của sự yếu đuối, phản ánh sự kỳ thị kéo dài đối với các vấn đề tâm lý. Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ và xóa bỏ những định kiến còn tồn tại.

Các chiến dịch giáo dục công cộng cần được đẩy mạnh để truyền tải thông điệp đúng đắn, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về các rối loạn tâm thần và khuyến khích người bệnh mạnh dạn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần là yếu tố then chốt.

Hiện tại, số lượng chuyên gia và cơ sở vật chất chuyên biệt vẫn còn hạn chế. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo thêm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhân viên xã hội. Đối với giới trẻ từ 15 đến 29 tuổi, những người đang đối mặt với áp lực học tập và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các chương trình hỗ trợ tâm lý trong trường học và đại học cần được triển khai rộng rãi.

Cuối cùng, việc thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các hoạt động thể chất và tinh thần như yoga, thiền, hoặc trị liệu nghệ thuật cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể của người dân. Để tìm hiểu thêm về sức khỏe tâm thần và các vấn đề liên quan, bạn có thể truy cập https://www.who.int/mental_health để có thêm thông tin.