Các nhà nghiên cứu đã kêu gọi các biện pháp hạn chế tiếp cận của trẻ em dưới 13 tuổi với các thiết bị thông minh và mạng xã hội do sự tác động tiêu cực này lên sức khoả tâm lý.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra. Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói.

Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm. Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn.

Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc? Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương.

Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã chứng kiến một loạt vụ việc liên quan đến nghệ sĩ và việc sử dụng ma túy, gây ra sự quan ngại lớn trong công chúng. Những trường hợp này không chỉ làm dấy lên câu hỏi về lý do tại sao những người nổi tiếng dễ dàng sa vào cạm bẫy này, mà còn đặt ra thách thức về cách ngăn chặn và hỗ trợ những cá nhân đang đối mặt với vấn đề này.

Một số người trong giới nghệ thuật đã biện minh rằng việc sử dụng chất kích thích là cần thiết để giúp họ ‘phiêu’ hơn trong nghệ thuật, tạo ra cảm xúc và sáng tạo. Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý và xã hội học đã lên tiếng cảnh báo rằng đây là một sự ngụy biện nguy hiểm. Họ nhấn mạnh rằng việc sử dụng ma túy không chỉ gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe thể chất và tinh thần, mà còn có thể dẫn đến mất kiểm soát, gây ra các vấn đề về pháp lý và đạo đức.

Thực tế, nhiều nghệ sĩ đã phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng sau khi sử dụng ma túy. Từ việc mất sự nghiệp và danh tiếng, đến việc phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe và thậm chí là tử vong. Điều này cho thấy rằng việc sử dụng ma túy không phải là một giải pháp cho sự sáng tạo hay cảm xúc, mà là một con đường dẫn đến sự phá hủy.

Các chuyên gia tâm lý và xã hội học cũng chỉ ra rằng, những người nổi tiếng thường phải đối mặt với áp lực và căng thẳng cao độ trong công việc. Điều này có thể khiến họ tìm kiếm các giải pháp tạm thời để giảm căng thẳng, nhưng cuối cùng lại dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn. Thay vì tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chất kích thích, họ nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý và xã hội học, cũng như từ gia đình và bạn bè.

Cuối cùng, việc ngăn chặn và hỗ trợ những cá nhân đang đối mặt với vấn đề ma túy trong giới nghệ thuật đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực từ nhiều phía. Cần có các chương trình hỗ trợ và tư vấn để giúp những người nổi tiếng đối mặt với áp lực và căng thẳng một cách lành mạnh. Đồng thời, công chúng cũng cần nâng cao nhận thức về hậu quả của việc sử dụng ma túy và tầm quan trọng của việc sống một cuộc sống lành mạnh và tích cực.

Thông tin về sức khỏe và tâm lý học có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những vấn đề này và tìm ra các giải pháp hiệu quả.

Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần, đặc biệt là trong giới trẻ. Áp lực công việc ngày càng gia tăng đã dẫn đến tình trạng kiệt sức về cả thể chất lẫn tinh thần ở mức báo động. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về hỗ trợ sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Nhân dân số 4 – Đại học Tứ Xuyên đã thành lập một phòng khám đặc biệt, cung cấp dịch vụ tư vấn và điều trị cho những người gặp khó khăn về tinh thần khi phải đi làm.

Phòng khám này, được biết đến là “Phòng khám dành cho người không thích đi làm”, đã bắt đầu hoạt động từ đầu tháng 7 và hiện đang mở cửa vào thứ Tư hàng tuần. Dưới sự dẫn dắt của một nhóm chuyên gia tâm lý, phòng khám này tập trung vào việc điều trị các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm và căng thẳng liên quan đến công việc. Đối tượng chính của phòng khám là những người trẻ, đặc biệt là nhân viên văn phòng, những người đang phải đối mặt với áp lực từ khối lượng công việc nặng nề, sự cạnh tranh khốc liệt trong môi trường làm việc hoặc cảm giác mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.

Theo bác sĩ Lei Ming, Trưởng khoa Tâm lý của bệnh viện, phòng khám được thành lập để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sức khỏe tâm thần trong bối cảnh xã hội hiện đại. “Nhiều người trẻ cảm thấy kiệt sức vì công việc, đặc biệt là khi họ phải đối mặt với áp lực từ sếp, đồng nghiệp hoặc những kỳ vọng không thực tế. Một số người thậm chí cảm thấy sợ hãi khi nghĩ đến việc đi làm vào sáng thứ Hai”, ông chia sẻ. Bác sĩ Lei cũng nhấn mạnh rằng phòng khám không chỉ tập trung điều trị các triệu chứng lo âu và trầm cảm, mà còn hướng đến giúp bệnh nhân tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và phát triển các kỹ năng xử lý căng thẳng.

Sự ra đời của phòng khám đã thu hút sự chú ý rộng rãi trên mạng xã hội Trung Quốc, đặc biệt là trên nền tảng Weibo. Nhiều người dùng bày tỏ sự đồng cảm và ủng hộ sáng kiến này. Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến trái chiều, cho rằng cảm giác chán nản với công việc chỉ là một phần bình thường của cuộc sống và việc phòng khám này mở ra là không cần thiết.

Trung Quốc hiện đang đối mặt với những thách thức lớn về sức khỏe tâm thần, đặc biệt trong giới trẻ. Văn hóa làm việc “996” (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày/tuần) và sự cạnh tranh khốc liệt trong các ngành nghề đã khiến nhiều người rơi vào tình trạng kiệt sức về cả thể chất lẫn tinh thần. Theo một báo cáo gần đây, hơn 60% người lao động Trung Quốc cảm thấy căng thẳng thường xuyên vì công việc.

Phòng khám dành cho người không thích đi làm là một phần trong nỗ lực của các cơ sở y tế nhằm giải quyết các vấn đề sức khỏe tâm thần đang gia tăng. Ngoài việc cung cấp các buổi tư vấn tâm lý, phòng khám còn tổ chức các hội thảo về quản lý căng thẳng, kỹ năng cân bằng công việc và cuộc sống cũng như các buổi trị liệu nhóm để bệnh nhân chia sẻ trải nghiệm của mình.

Đại diện bệnh viện cũng cho biết họ hy vọng phòng khám sẽ trở thành mô hình thí điểm để nhân rộng ra các thành phố khác ở Trung Quốc. Ngoài ra, các bác sĩ cũng kêu gọi các công ty cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực cho nhân viên và thúc đẩy văn hóa làm việc lành mạnh hơn. “Nếu chúng ta có thể thay đổi cách các công ty đối xử với nhân viên, sẽ có ít người phải đến với phòng khám của chúng tôi hơn”, bác sĩ Lei nói.

Cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần đang trở thành một vấn đề nhức nhối tại Thái Lan, khi hơn 13 triệu người được chẩn đoán mắc các vấn đề tâm lý. Theo Báo cáo Y tế Thái Lan 2025, hiện có 13,4 triệu người Thái mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm thần, chiếm hơn 27% dân số trưởng thành. Đáng chú ý, tỷ lệ tự tử đã tăng liên tục trong thập kỷ qua, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này là áp lực học tập. Giới trẻ Thái Lan, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29, đang phải đối mặt với một môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt. Kỳ vọng cao từ gia đình và nhà trường có thể dẫn đến căng thẳng kéo dài, lo âu và trầm cảm. Bên cạnh đó, nỗi sợ bị bỏ lại phía sau trên mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành thước đo giá trị bản thân của nhiều người trẻ.

Việc liên tục so sánh mình với những hình ảnh lý tưởng, thường không có thật, trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác không đủ tốt, cô lập và lo lắng. Tiến sĩ Kraisit Narukhatphichai, bác sĩ tâm thần và giám đốc điều hành của Bệnh viện Manarom, cho rằng tác động tiêu cực của mạng xã hội, như những bình luận xúc phạm và bắt nạt trên mạng, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm ở thanh thiếu niên.

Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về mặt tinh thần cho các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Môi trường gia đình không an toàn, căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng đối phó với áp lực cuộc sống. Những kỳ vọng xã hội quá mức cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng.

Xã hội Thái Lan, với những giá trị truyền thống và các chuẩn mực ngầm, đôi khi đặt ra những áp lực lớn lên cá nhân, khiến họ cảm thấy khó khăn khi không thể đáp ứng. Báo cáo Y tế Thái Lan 2025 cũng lưu ý rằng nhóm trung niên (từ 45 đến 59 tuổi) báo cáo mức độ hạnh phúc thấp nhất, cho thấy sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc sống.

Mặc dù 33% người dân Thái có mức hiểu biết cao về sức khỏe tâm thần, nhưng các quan niệm sai lệch vẫn tồn tại phổ biến. Việc tự tử vẫn bị nhiều người coi là dấu hiệu của sự yếu đuối, phản ánh sự kỳ thị kéo dài đối với các vấn đề tâm lý. Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ và xóa bỏ những định kiến còn tồn tại.

Các chiến dịch giáo dục công cộng cần được đẩy mạnh để truyền tải thông điệp đúng đắn, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về các rối loạn tâm thần và khuyến khích người bệnh mạnh dạn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần là yếu tố then chốt.

Hiện tại, số lượng chuyên gia và cơ sở vật chất chuyên biệt vẫn còn hạn chế. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo thêm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhân viên xã hội. Đối với giới trẻ từ 15 đến 29 tuổi, những người đang đối mặt với áp lực học tập và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các chương trình hỗ trợ tâm lý trong trường học và đại học cần được triển khai rộng rãi.

Cuối cùng, việc thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các hoạt động thể chất và tinh thần như yoga, thiền, hoặc trị liệu nghệ thuật cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể của người dân. Để tìm hiểu thêm về sức khỏe tâm thần và các vấn đề liên quan, bạn có thể truy cập https://www.who.int/mental_health để có thêm thông tin.

Trong bối cảnh không gian chăm sóc sức khỏe hiện đại đầy rẫy thông tin, việc tìm kiếm những nguồn tin đáng tin cậy trở thành một thách thức không nhỏ. Sự bùng nổ của các xu hướng mới cùng với những lời khuyên mâu thuẫn từ các nhân vật có sức ảnh hưởng đã khiến nhiều người cảm thấy bối rối và khó khăn trong việc xác định thông tin chính xác. Tại thời điểm này, các podcast về sức khỏe đã xuất hiện như một nguồn thông tin đáng tin cậy, cung cấp góc nhìn khoa học và chia sẻ chân thực về hành trình chăm sóc sức khỏe.

Sáu podcast sức khỏe được đề cập trong bài viết này bao gồm: The Wellness Scoop, Asian Boss Girl, The Donut Box, The Healing Bites, The Asian Mental Health Podcast và Dear Headspace. Mỗi podcast đều có cách tiếp cận riêng biệt và tập trung vào các vấn đề sức khỏe khác nhau, cung cấp cho người nghe một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về chăm sóc sức khỏe.

The Wellness Scoop, được dẫn dắt bởi Ella Mills và Rhiannon Lambert, cam kết cung cấp thông tin dựa trên nghiên cứu khoa học và thảo luận về các vấn đề sức khỏe một cách thực tế. Podcast này tập trung vào những thay đổi nhỏ nhưng bền vững trong lối sống, từ chối phương pháp “thần kỳ” và thay vào đó khuyến khích những điều chỉnh thực tế và lâu dài.

Asian Boss Girl, do Janet Wang điều hành, mang đến một góc nhìn cân bằng về sức khỏe. Janet nhấn mạnh rằng chăm sóc sức khỏe không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc uống sinh tố xanh hoặc thiền định mỗi sáng. Thay vào đó, cô chia sẻ về các vấn đề sức khỏe với sự thấu cảm và hài hước, giúp người nghe cảm thấy thoải mái và gần gũi.

The Donut Box của Jo Sebastian tập trung vào việc làm sáng tỏ những quan niệm sai lầm về văn hóa ăn kiêng. Jo mang đến một cái nhìn văn hóa sâu sắc về sức khỏe và từ chối bán các công thức hoặc giải pháp “thần kỳ”. Thay vào đó, cô cung cấp thông tin dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế.

The Healing Bites, do Ryann Nicole Prentice điều hành, kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và khoa học dinh dưỡng. Ryann giúp người nghe tháo gỡ những mối quan hệ rối rắm với thực phẩm và xây dựng một mối quan hệ lành mạnh với thức ăn.

The Asian Mental Health Podcast mở ra một không gian an toàn để thảo luận về các vấn đề tâm lý trong cộng đồng người châu Á. Bộ ba dẫn dắt podcast này đã tạo ra một môi trường để những câu chuyện thường bị kìm nén quá lâu cuối cùng cũng có thể được lắng nghe và thấu hiểu.

Cuối cùng, Dear Headspace mang đến cho người nghe một cách tiếp cận thực tế và chân thành về chánh niệm. Với sự đồng hành của Andy Puddicombe và đội ngũ giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, chương trình tập trung vào những câu hỏi rất đời thường về thiền định và chánh niệm, giúp người nghe áp dụng các kỹ thuật vào cuộc sống hàng ngày một cách hiệu quả.

Tóm lại, các podcast sức khỏe này cung cấp một nguồn thông tin đáng tin cậy và chuyên sâu về các vấn đề sức khỏe khác nhau. Chúng giúp người nghe tháo gỡ những phiền toái và nuôi dưỡng sự cân bằng trong cuộc sống, từ đó xây dựng một tương lai sức khỏe tốt hơn.

The Wellness Scoop là một trong những podcast hàng đầu về sức khỏe, với nội dung tập trung vào việc cung cấp thông tin khoa học và thực tế về các vấn đề sức khỏe.

Asian Boss Girl mang đến một góc nhìn cân bằng về sức khỏe, với sự tập trung vào việc chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức về chăm sóc sức khỏe.

The Donut Box là một podcast tập trung vào việc làm sáng tỏ những quan niệm sai lầm về văn hóa ăn kiêng và cung cấp thông tin dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế.

The Healing Bites kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và khoa học dinh dưỡng để giúp người nghe tháo gỡ những mối quan hệ rối rắm với thực phẩm.

The Asian Mental Health Podcast mở ra một không gian an toàn để thảo luận về các vấn đề tâm lý trong cộng đồng người châu Á.

Dear Headspace mang đến cho người nghe một cách tiếp cận thực tế và chân thành về chánh niệm, giúp người nghe áp dụng các kỹ thuật vào cuộc sống hàng ngày một cách hiệu quả.