Vào năm 1925, tại Hà Nội, Trường Mỹ thuật Đông Dương ra đời dưới sự lãnh đạo của hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Đây là nền tảng đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo bài bản phương Tây, mở ra một kỷ nguyên mới cho sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam. Trong hơn 20 năm hoạt động, trường đã đào tạo trên 100 sinh viên tốt nghiệp chất lượng cao, nhiều người trong số đó đã trở thành họa sĩ nổi tiếng thế giới.

Những cái tên tiêu biểu đến từ trường Mỹ thuật Đông Dương bao gồm Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Phan Chánh, Vũ Cao Đàm… Các nghệ sĩ này đã góp phần tạo nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử phát triển mỹ thuật Việt Nam, khi tinh thần thử nghiệm và sự giao thoa giữa nghệ thuật phương Đông cổ truyền và lối vẽ hàn lâm của Châu Âu đã tạo nên những tác phẩm đặc sắc. Sự kết hợp độc đáo này không chỉ thể hiện tài năng của các nghệ sĩ mà còn phản ánh sự thay đổi và phát triển của mỹ thuật Việt Nam trong giai đoạn đó.

Gần đây, triển lãm ‘Những gốc rễ không ngừng vươn’ đã đưa người xem trở lại Thời kỳ Đông Dương (1925-1945), một thời kỳ quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, người xem có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn… Đây là cơ hội để công chúng thưởng lãm và đánh giá cao những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, đồng thời hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

Mai Trung Thứ, một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đã thực hiện nhiều tác phẩm dựa trên các nguyên tác của các danh họa phương Tây. Bức tranh ‘Mona Lisa’ (1974) của ông là một ví dụ điển hình. Đây là bức tranh thứ 3 do Mai Trung Thứ vẽ lại từ nguyên tác của danh họa Leonardo da Vinci. Tuy là tác phẩm phái sinh, ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ lại nổi bật với khả năng chuyển ngữ văn hóa, kết hợp giữa hội họa Đông – Tây, vừa tôn vinh tinh thần Phục Hưng, vừa khẳng định bản sắc Việt Nam.

Bức tranh ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ được thể hiện trên lụa, chất liệu yêu thích của ông, với một phong cách đặc trưng Á Đông. Qua đó, có thể thấy sự am hiểu và tinh tế của Mai Trung Thứ khi áp dụng các kỹ thuật phương Tây vào nền mỹ thuật truyền thống Việt Nam, từ đó tạo ra những tác phẩm có giá trị nghệ thuật độc đáo.

Trường Mỹ thuật Đông Dương chính là nơi khai sinh nền hội họa hiện đại Việt Nam, giúp định hình phong cách kết hợp kỹ thuật phương Tây với bản sắc Việt. Các cựu sinh viên của trường đã mở đường cho các thể loại mới như tranh lụa, sơn mài, trở thành phong cách đặc sắc cho mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, trường đã đổi tên và hoạt động dưới tên Đại học Mỹ thuật Việt Nam, tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống đào tạo mỹ thuật chất lượng cao.

Nhìn lại lịch sử và những cống hiến của Trường Mỹ thuật Đông Dương, không khỏi thấy được tầm quan trọng của nó trong sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam. Từ những nền tảng được xây dựng vững chắc từ thời kỳ đó, mỹ thuật Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, đóng góp vào sự phong phú và đa dạng của nền văn hóa dân tộc.