Đức sẽ chuyển giao hai tổ hợp đánh chặn Patriot cho Ukraine trong thời gian tới, theo thông báo của Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius vào ngày 1 tháng 8. Các bệ phóng sẽ được bàn giao trong vài ngày tới, trong khi phần còn lại sẽ được chuyển giao trong vòng 2-3 tháng. Quyết định này không ảnh hưởng đến đóng góp của Đức cho năng lực phòng thủ của NATO.

Ukraine đã nhận được hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh Tây Âu về hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot từ tháng 4/2023 và đã chứng minh khả năng của hệ thống này trong việc chặn tên lửa siêu vượt âm của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng, ngay cả khi Ukraine nhận được 17 tổ hợp tên lửa Patriot đầy đủ, họ vẫn sẽ đối mặt với thách thức trong việc chống đỡ các cuộc tập kích của Nga.

Các nhà phân tích cho rằng khả năng của Patriot trong việc hỗ trợ Ukraine phụ thuộc vào việc chúng được đưa đến Ukraine nhanh chóng và các nguồn bổ sung đạn tên lửa sau đó. Chiến thuật của Nga là gây áp lực lên Ukraine để tiêu tốn toàn bộ kho dự trữ phòng không hiện có và trở nên dễ bị tổn thương trước các đợt tập kích. Phương án khả thi nhất là các nước châu Âu gửi số tên lửa Patriot mà họ đang có cho Ukraine, rồi đợi nguồn cung mới từ Mỹ để bù đắp cho kho dự trữ trong nước.

Khả năng của Mỹ và đồng minh trong việc cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine trước các đòn tập kích ngày càng tăng của Nga không chỉ bị giới hạn bởi chi phí, mà còn là bởi năng lực sản xuất của phương Tây. Tập đoàn quốc phòng Mỹ Lockheed Martin đã sản xuất 500 quả đạn tên lửa đánh chặn PAC-3 cho hệ thống Patriot vào năm ngoái và dự kiến tăng sản lượng lên 650 quả vào năm 2027.

Giới quan sát cho rằng một cách để đáp ứng nhu cầu của Ukraine về Patriot là mua trực tiếp từ nhà sản xuất Lockheed Martin. Các nhà phân tích ở Kiev tin tưởng những tổ hợp Patriot mới có thể triển khai ở các thành phố lớn và giúp giảm thiểu mức độ thiệt hại từ tên lửa Nga. Tuy nhiên, họ cho rằng bấy nhiêu là chưa đủ và Ukraine cần nhiều hơn để đối phó với các mối đe dọa từ Nga.

Giới chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng, để tăng cường hiệu quả của hệ thống Patriot, Ukraine cần có đủ nguồn cung cấp đạn tên lửa và các thành phần khác để đảm bảo hoạt động liên tục của hệ thống. Ngoài ra, việc đào tạo và huấn luyện nhân viên vận hành cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của hệ thống phòng thủ tên lửa này.

Ukraine sắp nhận được 3 hệ thống tên lửa phòng không Patriot từ các đối tác, trong đó Đức sẽ cung cấp 2 hệ thống và Na Uy cung cấp 1 hệ thống. Thông tin này được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chia sẻ với các phóng viên vào ngày 25.7.

Theo ông Zelensky, Ukraine đang tích cực đàm phán với các đối tác để có thêm 7 hệ thống tên lửa phòng không Patriot. Các hệ thống này đã chứng minh hiệu quả trong việc tiêu diệt tên lửa đạn đạo của Nga nhắm vào các thành phố của Ukraine. Hà Lan cũng đang được làm việc để cung cấp thêm các hệ thống này.

Ngoài vấn đề cung cấp vũ khí, Tổng thống Zelensky cũng cho biết Ukraine đang đối mặt với một thách thức tài chính lớn. Nước này cần bù đắp khoản thiếu hụt tài chính 40 tỉ USD vào năm tới và sẽ cần thêm 25 tỉ USD để sản xuất tên lửa, máy bay không người lái và các hệ thống tác chiến điện tử.

Trong diễn biến liên quan đến nỗ lực hòa bình, ông Zelensky tiết lộ các nhà đàm phán Ukraine và Nga đã thảo luận về khả năng tổ chức cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc đàm phán hôm 23.7. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga trước đó cho biết mình sẵn sàng gặp ông Zelensky nhưng chỉ trong giai đoạn cuối của các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột.

Nhà đàm phán Nga Vladimir Medinsky cũng có quan điểm tương tự, cho rằng sẽ không sớm có cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Ukraine vì cuộc gặp cần được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng. Điều này cho thấy quá trình đàm phán để tìm ra giải pháp hòa bình cho xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức phía trước.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức, Boris Pistorius, thông báo rằng Đức sẵn sàng cung cấp thêm hai hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào việc sớm bổ sung thiết bị thay thế để đảm bảo năng lực tác chiến và hoạt động huấn luyện của quân đội Đức. Ông nhấn mạnh rằng nếu không có Patriot, lực lượng vũ trang sẽ không thể duy trì năng lực đào tạo trong vòng 1-2 năm.

Đức đang tích cực tìm kiếm sự hợp tác với các quốc gia châu Âu khác để xác định bên nào đang sở hữu hệ thống Patriot và có thể chuyển giao cho Ukraine. Các quốc gia này sẽ bán lại thiết bị để những nước khác viện trợ cho Kiev. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng điều kiện tiên quyết là các nước sở hữu Patriot phải đồng ý bàn giao.

Thủ tướng Na Uy, Jonas Gahr Store, thể hiện sự ủng hộ và tuyên bố rằng Na Uy sẵn sàng chia sẻ chi phí với Đức trong quá trình chuyển giao, cho rằng đây là giải pháp tức thời nhất có thể đưa ra ở thời điểm hiện tại.

Thủ tướng Đức, Friedrich Merz, nêu rõ rằng trong số 9 hệ thống Patriot mà quân đội Đức hiện sở hữu, sẽ có 2 tổ hợp được chuyển cho Ukraine. Việc này được thực hiện với kỳ vọng Mỹ sẽ cung cấp các hệ thống thay thế. Tuy nhiên, hiện tại Đức vẫn chưa mua được thiết bị mới và vẫn đang thảo luận với Mỹ về nguồn cung.

Hệ thống Patriot là vũ khí có giá trị lớn nhất mà Mỹ và các đồng minh đã viện trợ cho Ukraine. Mỗi tổ hợp có giá gần 1,1 tỷ USD. Ukraine đang vận hành các tổ hợp Patriot được trang bị tên lửa PAC-3 MSE hiện đại do Mỹ sản xuất, với khả năng bắn hạ máy bay trong phạm vi 120km và tên lửa đạn đạo trong tầm 60km.

Theo truyền thông Mỹ, Ukraine đang có ít nhất 8 hệ thống Patriot, trong đó 6 tổ hợp đang hoạt động và 2 tổ hợp khác đang trong quá trình sửa chữa. Ukraine nhiều lần đánh giá cao hiệu quả của Patriot, coi đây là vũ khí duy nhất có khả năng đánh chặn tên lửa siêu vượt âm Kinzhal và tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga.

Tuy nhiên, hiệu quả của Patriot tại Ukraine đang giảm dần do lượng tên lửa và bệ phóng ngày càng cạn kiệt, trong khi một số khẩu đội đã bị Nga phá hủy trong các cuộc tập kích. Đại tá Yuri Ignat, Thư ký báo chí Bộ Tư lệnh không quân Ukraine, thừa nhận rằng việc Nga liên tục nâng cấp tên lửa đạn đạo Iskander-M đã khiến Patriot không đạt hiệu quả như mong muốn.