Khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới vào năm 1986, đời sống mỹ thuật của Huế đã trải qua những bước chuyển biến đáng kể. Các tác phẩm nghệ thuật ra đời không chỉ tập trung vào những chủ đề cổ động truyền thống như ‘công – nông – binh’ hay những tác phẩm thể hiện vẻ đẹp của thiếu nữ, thiên nhiên, mà còn mở rộng sang những giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc và các vấn đề thời sự. Phong cách thể hiện, chất liệu và kỹ thuật cũng trở nên đa dạng và phong phú hơn.

Thế hệ tiên phong của mỹ thuật Huế thời kỳ đổi mới gồm những tên tuổi lớn như họa sĩ Bửu Chỉ, Vĩnh Phối, Trương Bé, Công Huyền Tôn Nữ Tuyết Mai, và điêu khắc gia Mai Văn Quýnh. Những nghệ sĩ này đã mang mỹ thuật Việt Nam, cụ thể là mỹ thuật Cố đô Huế, ra thế giới bằng cách thể hiện sự tự học thành tài hoặc được đào tạo bài bản ở nước ngoài. Sự thành công của thế hệ tiên phong này đã tạo nền tảng cho sự phát triển của mỹ thuật Huế trong những năm tiếp theo.

Thế hệ thứ hai của họa sĩ Huế thời kỳ đổi mới, bao gồm Hà Văn Chước, Phan Thanh Bình, Đặng Mậu Tựu, Đặng Mậu Triết, Nguyễn Thiện Đức…, đã tạo ra những thay đổi trong cách nhìn và cách biểu hiện nghệ thuật. Họ tìm kiếm những kỹ thuật và chất liệu mới để làm mới nghệ thuật, đồng thời giữ được hồn cốt nghệ thuật và mang đậm tính triết lý, đời sống nhân sinh. Sự đổi mới này đã giúp mỹ thuật Huế trở nên đa dạng và phong phú hơn.

Tuy nhiên, thị trường mỹ thuật tại Huế vẫn còn trầm lắng so với các đô thị lớn khác như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Các yếu tố như tính cách Huế, thời tiết, tài chính của người dân và chính sách của thành phố đã ảnh hưởng đến tâm lý sưu tập và kinh doanh các loại hình nghệ thuật chất lượng cao. Điều này đã tạo ra một thách thức lớn cho sự phát triển của mỹ thuật Huế.

Để thúc đẩy thị trường mỹ thuật Huế, cần tập trung vào việc phát triển hạ tầng và không gian nghệ thuật, nâng cao tính thương mại và tiếp cận thị trường, khuyến khích nghệ sĩ phát triển sản phẩm mỹ thuật ứng dụng và tổ chức các sự kiện nghệ thuật thường niên. Việc hỗ trợ các nghệ sĩ và phát triển hạ tầng nghệ thuật sẽ giúp mỹ thuật Huế trở nên sôi động hơn.

Với những bất cập và hạn chế hiện có, mỹ thuật Huế cần những cú hích mạnh mẽ để giúp nghệ sĩ sống được bằng nghề và đưa mỹ thuật Huế ra thế giới. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ từ các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cả người dân để mỹ thuật Huế có thể phát triển bền vững và trở thành một phần quan trọng của văn hóa Việt Nam.

Nhìn chung, mỹ thuật Huế đã trải qua những bước chuyển biến đáng kể trong thời kỳ đổi mới. Với sự phát triển của các thế hệ nghệ sĩ, sự đổi mới trong cách nhìn và cách biểu hiện nghệ thuật, mỹ thuật Huế đã trở nên đa dạng và phong phú hơn. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức cần phải vượt qua để đưa mỹ thuật Huế trở thành một phần quan trọng của thị trường mỹ thuật quốc tế.

Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc – Người kết nối văn hóa Việt Nam với thế giới

Trên phố Hòa Mã (Hà Nội), trong một căn gác tầng 2 xinh xắn, chúng tôi đã có dịp gặp gỡ nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc, người đã có những đóng góp đáng kể cho lĩnh vực văn hóa và mỹ thuật của Việt Nam. Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong việc tổ chức các dự án nghệ thuật và giao lưu văn hóa quốc tế, ông đã trở thành một trong những nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực này.

Ông đã bén duyên với báo chí và nghệ thuật từ rất sớm. Sau khi tiếp quản Thủ đô Hà Nội năm 1954, ông được cử đi học Trường Mỏ – Địa chất và tự học quay phim, chụp ảnh, viết báo. Quá trình tích lũy kiến thức và kinh nghiệm đã giúp ông trở thành nhà sưu tập tranh uy tín và tổ chức hàng loạt cuộc triển lãm trong và ngoài nước, kết nối giao lưu văn hóa Việt Nam với các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Na Uy…

Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc đã có những đóng góp quan trọng cho lĩnh vực văn hóa và mỹ thuật của tỉnh Phú Thọ. Ông đã tham gia vào việc tổ chức Trại sáng tác điêu khắc quốc tế lần thứ nhất tại thành phố Việt Trì năm 2005 và lần thứ hai tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng năm 2010. Ông cũng đã giúp đỡ tỉnh Phú Thọ tổ chức thành công triển lãm Nghệ thuật thư pháp Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản và triển lãm giao lưu mỹ thuật thường niên giữa Việt Nam và Hàn Quốc.

Ông hiện sở hữu một bộ sưu tập tranh giá trị, bao gồm nhiều tác phẩm của các họa sĩ tên tuổi như Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Đức Nùng… Đặc biệt, ông có khoảng 200 bức tranh của danh họa Bùi Xuân Phái, trong đó có bức sơn dầu nổi tiếng “Cô gái mặc áo đen họa tiết kỷ hà trắng”, vẽ chân dung Mai Trang từ năm 1988.

Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc đã được nhiều nghệ sĩ và nhà văn ngưỡng mộ và tôn trọng. Ông đã có những đóng góp đáng kể cho lĩnh vực văn hóa và mỹ thuật của Việt Nam, và đã trở thành một “Đại sứ văn hóa” giữa Việt Nam và thế giới.

Hiện nay, dù tuổi cao, sức khỏe giảm sút, nhưng ông vẫn hăm hở, nhiệt tình với mọi hoạt động nghệ thuật, nhất là giao lưu, quảng bá văn hóa, con người quê hương đất Tổ ra thế giới. Ông tiếp tục là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ và nhà sưu tập trẻ, đồng thời góp phần tích cực vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam.

Ngày gần đây, họa sĩ Trần Thanh Thục đã có một buổi chia sẻ đặc biệt tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, nằm trong chuỗi chương trình ‘Art Talk – Những nẻo đường nghệ thuật’. Với chủ đề ‘Trần Thanh Thục – Lặng lẽ một dòng tranh vải’, buổi giao lưu đã hé mở hành trình hơn 40 năm gắn bó với tranh vải của nữ họa sĩ.

Tranh vải, một chất liệu độc đáo và đầy thách thức trong mỹ thuật đương đại, không phải là lựa chọn phổ biến trong giới nghệ thuật. Tuy nhiên, với Trần Thanh Thục, đây là ngôn ngữ phù hợp nhất để kể những câu chuyện về ký ức, thiên nhiên, phụ nữ, thân phận và những góc nhìn đời thường. Những tác phẩm của họa sĩ không chỉ dừng lại ở giá trị thẩm mỹ mà còn ẩn chứa những lớp ý nghĩa sâu sắc.

Các tác phẩm của Trần Thanh Thục như những bài thơ thị giác, tái hiện cảnh sắc thiên nhiên, hình ảnh thiếu nữ, mái nhà xưa, con thuyền, lũy tre… bằng lớp lang màu sắc trầm ấm và bố cục dung dị. Tại buổi trò chuyện, họa sĩ đã chia sẻ về quy trình sáng tác của mình, từ việc chọn vải, cảm nhận màu sắc đến bố cục. Những mảnh vải được lựa chọn tỉ mỉ, không theo quy tắc máy móc mà theo cảm xúc và trực giác, tạo nên những điểm nhấn có hồn trong tác phẩm.

Tranh vải với họa sĩ Trần Thanh Thục không phải là sự thử nghiệm mà là một lựa chọn đã chín muồi. Hành trình của bà là minh chứng cho sự bền bỉ và khát vọng làm nghề nghiêm túc. Sáng tác tranh vải là một hành trình đầy thử thách và kiên nhẫn. Khó khăn đến từ chất liệu, kỹ thuật và thời gian hoàn thiện một tác phẩm. Việc lựa chọn và xử lý chất liệu đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn cao độ.

Đằng sau vẻ nữ tính của tranh là tinh thần rất kiên cường. Quá trình làm nên một tác phẩm tranh vải hoàn chỉnh đòi hỏi tất cả đều làm bằng tay. Đây là hành trình chậm rãi nhưng cũng là hành trình của sự lắng sâu và đi đến tận cùng bản ngã nghệ thuật. Trong suốt hơn 40 năm gắn bó với tranh vải, họa sĩ Trần Thanh Thục đã vượt qua những trở ngại âm thầm bằng sự kiên nhẫn và tình yêu bền bỉ với chất liệu.

Tranh vải không chỉ là phương tiện biểu đạt mà còn là một phần gắn bó máu thịt với cuộc đời và cảm xúc của người nghệ sĩ. ‘Art Talk – Những nẻo đường nghệ thuật’ là chuỗi chương trình do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam khởi xướng, nhằm tạo ra không gian đối thoại giữa công chúng và nghệ sĩ. Mỗi buổi trò chuyện là dịp để công chúng hiểu sâu hơn về hành trình sáng tác của một nghệ sĩ đương đại Việt Nam.

Trong không gian yên bình của tỉnh Vĩnh Long, một lớp học hè miễn phí đã trở thành “mầm xanh” ươm mầm tri thức cho trẻ em vùng quê. Với sự tham gia của 100 em nhỏ từ 4-15 tuổi, lớp học này đã trở thành một hoạt động quen thuộc trong những năm gần đây.

Lớp học được chia thành hai nhóm tại xã Hòa Bình và xã Vĩnh Xuân, được khởi xướng và duy trì bởi thầy Nguyễn Khánh. Trong gần 10 năm qua, lớp học “mầm xanh” đã mang lại ấm áp và yêu thương cho các em nhỏ. Không chỉ là nơi học tập, lớp học hè tại xã Hòa Bình còn là sân chơi để các em trau dồi kỹ năng, khám phá tài năng nghệ thuật.

Tại lớp học, các em được dạy diễn xuất, âm nhạc, tiếng Anh, mỹ thuật, rèn chữ viết… Tất cả đều miễn phí. Thầy Nguyễn Khánh, chủ nhiệm lớp học hè miễn phí và giáo viên Trường tiểu học Hựu Thành B, đã lên ý tưởng mở lớp học thiện nguyện này từ năm 2015.

“Mô hình giáo dục hè này nhận được sự ủng hộ của địa phương, phụ huynh và quý thầy cô. Chúng tôi có 7 giáo viên tình nguyện, trong đó có cả nghệ sĩ Sơn Đăng từ TP.HCM về hỗ trợ lớp học”, thầy Khánh chia sẻ.

Đặc biệt, năm nay, các em nhỏ lần đầu tiên được học ca hát, diễn xuất với nghệ sĩ Sơn Đăng. Giờ học đơn giản nhưng充满 tiếng cười và sự hào hứng. Các em được hướng dẫn chi tiết và tập hóa thân vào nhân vật trong truyện cổ tích.

“Em thích đóng vai chó sói trong truyện Cô bé quàng khăn đỏ. Thầy Sơn Đăng rất vui tính và dạy nhiệt tình từng câu thoại, động tác, ánh mắt…”, em Lê Ngọc Thái (9 tuổi) vừa nói vừa cười hồn nhiên.

Qua mỗi buổi học giản dị nhưng tâm huyết của cả thầy và trò, những “hạt giống hy vọng” đang từng ngày nảy mầm. Có lẽ chính từ những lớp học không bảng, không phấn ấy, những giấc mơ đầu tiên của trẻ em vùng quê đã bắt đầu bay xa.

Lớp học hè miễn phí này không chỉ mang lại tri thức cho trẻ em vùng quê mà còn mang lại niềm vui và hạnh phúc. Đây là một hoạt động xã hội ý nghĩa, góp phần hỗ trợ giáo dục và phát triển tài năng cho trẻ em.

…