Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với những người dùng Internet tìm kiếm các nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu bị phát hiện có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm. Hiện tại, danh sách này bao gồm hơn 5.000 đầu mục.

Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.

Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.

Việc ban hành đạo luật mới này cho thấy Nga tiếp tục siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến. Mục tiêu của chính phủ Nga là ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.

Những quy định mới này đã làm tăng mối quan ngại về việc chính phủ Nga đang ngày càng thắt chặt kiểm soát Internet và hạn chế quyền tự do của người dùng. Việc siết chặt kiểm soát Internet cũng làm dấy lên lo ngại về việc các chính phủ khác có thể sẽ noi theo và áp dụng các biện pháp tương tự.

Tổng thống Putin đã ký ban hành nhiều đạo luật liên quan đến việc kiểm soát Internet trong những năm gần đây. Những đạo luật này nhằm mục đích ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, bảo vệ người dùng Internet và ngăn chặn các hoạt động tội phạm trực tuyến.

Chính phủ Nga đã nhiều lần khẳng định rằng việc kiểm soát Internet là cần thiết để đảm bảo an ninh và bảo vệ người dùng Internet. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền và các nhóm bảo vệ quyền tự do của người dùng Internet đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích các biện pháp kiểm soát Internet của Nga, cho rằng chúng hạn chế quyền tự do của người dùng và vi phạm các quyền con người cơ bản.

Tin giả và thông tin sai sự thật đang lan truyền với tốc độ chóng mặt trên mạng xã hội, gây ra sự hoang mang và lo lắng trong cộng đồng. Sự phát triển của mạng xã hội đã tạo ra một môi trường thông tin đa chiều, nhưng đồng thời cũng tạo ra kẽ hở cho tin giả phát tán rộng rãi. Đặc tính nhanh chóng và sức lan tỏa rộng của thông tin trên mạng khiến việc quản lý và kiểm soát trở nên khó khăn. Nếu người sử dụng không có đủ năng lực nhận biết và kỹ năng xử lý thông tin, mạng xã hội có thể trở thành ‘con dao hai lưỡi’, gây ra những hậu quả khôn lường.

Gần đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện nhiều tin giả liên quan đến các vụ việc thời sự như vụ lật tàu ở Quảng Ninh và tình hình mưa lũ ở Nghệ An. Thông tin sai lệch về việc ‘vỡ đập thủy điện Bản Vẽ’ đã lan truyền trên Facebook và TikTok, khiến nhiều người dân hoang mang và lo lắng. Người đăng tin sai sự thật đã bị xử lý theo quy định của pháp luật, nhưng những ảnh hưởng tiêu cực vẫn còn tồn tại.

Theo các chuyên gia, tin giả lan truyền nhanh hơn thông tin xác thực do đánh trúng tâm lý tò mò của người dùng. Một nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts cho thấy tin giả có tốc độ lan truyền gấp sáu lần sự thật. Tin giả không chỉ gây ảnh hưởng đến cá nhân và gia đình mà còn là nguy cơ gây xói mòn niềm tin và giá trị đạo đức truyền thống trong xã hội.

Tin giả đang bị các thế lực thù địch triệt để khai thác nhằm xuyên tạc và chống phá chế độ. Chúng thường xuyên đăng tải thông tin chống Đảng, Nhà nước, truyền bá những tư tưởng thù địch và kích động hận thù. Mục đích là khơi dậy sự phẫn nộ và làm lu mờ lý trí của người đọc, người xem, hướng sự chỉ trích vào Đảng và chính quyền.

Chính phủ Việt Nam đã thể hiện sự quyết tâm trong việc ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm. Luật An ninh mạng và Nghị định số 15/2020/NĐ-CP đã thiết lập khung pháp lý chặt chẽ để ngăn chặn các hành vi đưa tin giả. Lực lượng chức năng đã xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến tin giả và thông tin sai sự thật.

Tuy nhiên, để ngăn chặn tin giả, cần huy động sức mạnh của toàn xã hội. Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và triển khai rộng rãi các chương trình giáo dục kỹ năng số. Người dân cần luôn kiểm chứng nguồn gốc của thông tin trước khi chia sẻ và biết nói không với việc chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng.

Với sự quyết tâm của các cơ quan chức năng và sự tham gia của toàn xã hội, chúng ta có thể xây dựng một không gian mạng an toàn và lành mạnh, đảm bảo môi trường thông tin tích cực và đáng tin cậy cho người dân.