Hiện nay, việc lựa chọn ngành nghề của nhiều bạn trẻ đang bị chi phối bởi những định kiến về giới, danh tiếng, thu nhập… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai của cá nhân mà còn gây lãng phí nguồn lực xã hội. Theo bản tin thị trường lao động quý 2 năm 2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý 2 năm 2025 đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty tăng tuyển dụng.

Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng nghề dễ giàu mới đáng học nên đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, dẫn đến cầu vượt quá cung. Văn hóa Á Đông cũng khiến một số phụ huynh, học sinh có những định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học, cũng như quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh khẳng định năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà là do định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ chọn ngành trái sở thích chỉ vì muốn vào trường ‘top’. Lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng, hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Hiện thực phũ phàng là người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng rồi vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai có thể dẫn đến tăng thất nghiệp và lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm. Chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Để có thể lựa chọn ngành nghề phù hợp, chúng ta phải hiểu rõ chính mình, bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’ thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học. Gia đình, nhà trường, xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai, không nên vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình.

Cosplay – Nghệ thuật hóa thân: Đam mê và định hướng

Trong những năm gần đây, xu hướng cosplay – nghệ thuật hóa thân thành nhân vật truyện tranh, hoạt hình, game – đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ. Từ các sự kiện như Color Fiesta, Akimatsuri, Manga Comic Con Vietnam tại Tp.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, hình ảnh các bạn trẻ diện trang phục độc đáo, gắn tai mèo, đeo cánh thiên thần, cầm kiếm katana… đã xuất hiện ngày càng nhiều.

Không chỉ đơn thuần là việc mặc trang phục lạ mắt, cosplay còn là cả một quá trình sáng tạo công phu. Từ thiết kế trang phục, may vá, làm đạo cụ, đến tạo dáng, biểu cảm và cả việc nhập vai y như thật. Nhiều bạn trẻ ví von, cosplay chính là ‘sân khấu cuộc đời’ nơi các bạn trẻ như được sống là chính mình ‘mạnh mẽ, phi thường hoặc mộng mơ’ như nhân vật trong truyện.

Cosplay không chỉ hấp dẫn về thị giác mà còn là cách giới trẻ vượt qua định kiến về giới tính, ngoại hình để thể hiện bản thân. Nam có thể hóa thân thành nữ và ngược lại, tự do sáng tạo theo cách riêng. Cosplay cũng là một cộng đồng sôi động, nơi các bạn trẻ kết nối qua các nhóm như: ‘Cosplay FC Việt Nam’, ‘Coser Việt Nam hội tụ’, cùng chia sẻ đam mê qua workshop, livestream và các buổi diễn nhóm.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang ấy là vô vàn thử thách. Cosplay không hề rẻ, mỗi bộ trang phục có thể tốn từ vài trăm đến vài triệu đồng. Đạo cụ, phụ kiện, chi phí đi sự kiện, makeup… tất cả đòi hỏi sự đầu tư cả về tiền bạc và thời gian. Chưa kể đến những áp lực ‘phải đẹp, phải nổi’ từ mạng xã hội khiến không ít bạn trẻ rơi vào cảm giác tự ti nếu không đủ điều kiện theo đuổi đến nơi đến chốn.

Nhiều bạn trẻ đã bước vào con đường chuyên nghiệp, trở thành influencer, KOL, streamer hay stylist. Sự phát triển của các nền tảng số cho phép các bạn trẻ kiếm tiền từ chính đam mê, khi cosplay trở thành ‘món ăn thị giác’ hấp dẫn đối với cộng đồng mạng.

Tuy nhiên, đam mê cần được định hướng. Cosplay, suy cho cùng, là một hình thức nghệ thuật thị giác, nơi cái đẹp, cái kỳ ảo được thổi hồn qua hình hài nhân vật. Nhưng như bất kỳ trào lưu nào, đam mê cũng cần đi kèm định hướng, nhất là với giới trẻ đang trong giai đoạn hình thành nhân cách.

Phụ huynh cần đồng hành, không cấm đoán nhưng cũng không buông lỏng. Cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường để biến đam mê thành sự nghiệp nghiêm túc. Để cosplay là một ngọn gió nâng bước sáng tạo, chứ không trở thành cơn lốc cuốn trôi lý trí, cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường. Bởi, chỉ khi được thấu hiểu và định hướng đúng, đam mê mới là hành trình đi đến thành công, chứ không phải con đường dẫn đến những mộng tưởng xa rời thực tế.

Phan Kim Oanh – Hành Trình Từ Diễn Viên Đến ‘Nữ Hoàng’ Sắc Đẹp Và Kinh Doanh

Không chỉ là người Việt Nam đầu tiên đăng quang tại cuộc thi ‘Mrs Grand International’, Phan Kim Oanh còn là người đứng sau thành công của nhiều sân chơi dành cho quý bà trong nước. Với hành trình đầy thử thách và nỗ lực không ngừng, người đẹp này đã vượt lên định kiến để tỏa sáng.

Hành trình của Phan Kim Oanh bắt đầu từ những ngày tháng lam lũ, khi cô phải bươn chải nhiều nghề để phụ giúp gia đình. Tuy nhiên, cô không đầu hàng số phận mà âm thầm theo đuổi con đường học vấn và nghệ thuật. Với bằng Thạc sĩ và kinh nghiệm diễn xuất hơn 10 năm trong ngành, Phan Kim Oanh đã trở thành gương mặt quen thuộc với khán giả qua nhiều bộ phim như ‘Về nhà đi con’, ‘Làng ế vợ’, ‘Đại gia chân đất’…

Dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp của Phan Kim Oanh là khi cô đăng quang tại cuộc thi ‘Mrs Grand International 2022’. Với sức ảnh hưởng và khả năng lan tỏa thông điệp tích cực, cô được Chủ tịch cuộc thi mời tiếp tục đảm nhiệm danh hiệu Hoa hậu thêm một năm, trở thành Hoa hậu đầu tiên trong lịch sử cuộc thi giữ vương miện hai nhiệm kỳ liên tiếp (2022-2023).

Tuy nhiên, Phan Kim Oanh cũng từng phải đối mặt với những nhận xét trái chiều. Thay vì đôi co, cô chọn cách im lặng và chứng minh bằng hành động. Những năm gần đây, cô đã xây dựng hình ảnh một Hoa hậu trí thức, nhân ái và được biết đến là người tổ chức các cuộc thi sắc đẹp dành cho quý bà, nổi bật là ‘Mrs Grand Vietnam’ và ‘Mrs Earth Vietnam’.

‘Người phụ nữ dù ở độ tuổi nào cũng có quyền tỏa sáng. Đẹp không chỉ là thanh xuân, mà còn là trải nghiệm, khí chất, trí tuệ và bản lĩnh sau những thăng trầm’ – Hoa hậu Phan Kim Oanh chia sẻ.

Thành công của hai mùa ‘Mrs Grand Vietnam’ (2023-2025) và ‘Mrs Earth 2024’ là minh chứng rõ nét cho tâm huyết của Phan Kim Oanh. Các cuộc thi này đã thu hút hàng trăm thí sinh từ nhiều ngành nghề, vùng miền khác nhau, lan tỏa thông điệp tích cực về vẻ đẹp của phụ nữ trưởng thành, hiện đại. Dàn thí sinh và các Hoa hậu bước ra từ cuộc thi đều là những phụ nữ trẻ trung, có học thức, bản lĩnh và đang giữ nhiều vị trí quan trọng trong xã hội.

Mới đây, Hoa hậu Phan Kim Oanh đã ra mắt công ty mới và nhận được nhiều sự ủng hộ từ anh chị em nghệ sĩ, các Hoa hậu. Người đẹp này chia sẻ, cô mong muốn tạo ra một nơi kết nối phụ nữ Việt, tạo ra giá trị văn hóa, nghệ thuật và cộng đồng – xuất phát từ chính những trải nghiệm và cảm nhận thực tế.

Hành trình của Phan Kim Oanh là hình ảnh tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam thời đại mới: dám mơ ước, dám nỗ lực và dám vượt qua mọi định kiến để sống đúng với giá trị của mình.