Xu hướng ăn nhiều chất xơ hiện đang trở thành phổ biến trên mạng xã hội TikTok, với hashtag #fibermaxxing thu hút sự quan tâm của nhiều người dùng. Xu hướng này khuyến khích mọi người tăng cường tiêu thụ chất xơ nhằm giảm các triệu chứng như đầy bụng, giảm mức cholesterol và đường huyết, cũng như duy trì hoạt động thường xuyên của hệ tiêu hóa. Các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng xu hướng này có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe, nhưng nhấn mạnh rằng cần phải được thực hiện một cách từ từ và có kế hoạch cụ thể.

Chất xơ là một loại carbohydrate có trong thực vật, không thể được tiêu hóa hoặc hấp thụ bởi cơ thể. Thay vào đó, chất xơ đi qua dạ dày, ruột non và đại tràng trước khi ra khỏi cơ thể. Các loại chất xơ “tốt” có trong trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm táo bón, giảm nguy cơ trĩ, giảm cholesterol và mức đường huyết, cũng như giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Trước khi bắt đầu xu hướng ăn nhiều chất xơ, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng nên tham khảo ý kiến của chuyên gia sức khỏe. Họ cũng khuyên rằng nên bắt đầu từ từ, tăng cường tiêu thụ chất xơ một cách dần dần để tránh các vấn đề về đường ruột có thể xảy ra. Theo khuyến cáo của Mayo Clinic, người lớn nên tiêu thụ 14 gram chất xơ cho mỗi 1.000 calo trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Để tăng cường tiêu thụ chất xơ một cách an toàn, có thể bắt đầu bằng cách tăng cường tiêu thụ chất xơ một vài gram mỗi ngày. Chọn một bữa ăn để bắt đầu và dần dần tăng cường tiêu thụ chất xơ trong các bữa ăn khác. Một số khuyến cáo khác từ UCSF Health bao gồm: bao gồm ít nhất một khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt trong mỗi bữa ăn, chọn bột mì nguyên hạt và bánh mì nguyên hạt, nấu bằng gạo nếp thay vì gạo trắng, thay thế thịt bằng các loại đậu hai hoặc ba lần mỗi tuần trong các món hầm và súp, ăn ít nhất năm khẩu phần trái cây và rau quả mỗi ngày.

Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với chế độ ăn nhiều chất xơ. Một số trường hợp có thể không phù hợp với chế độ này, bao gồm sau phẫu thuật liên quan đến ruột hoặc dạ dày, các tình trạng như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng, trong quá trình điều trị bằng bức xạ, sống với tình trạng dạ dày rỗng, chuẩn bị cho thủ tục nội soi đại tràng. Do đó, việc tham khảo ý kiến của chuyên gia sức khỏe trước khi thay đổi chế độ ăn uống là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho sức khỏe.

Trong xã hội hiện đại, việc đảm bảo dinh dưỡng cân bằng cho cả gia đình đang trở thành một thách thức lớn, đặc biệt với những gia đình đa thế hệ. Mỗi thành viên từ ông bà cao tuổi, cha mẹ ở độ tuổi sung sức đến con cháu đang lớn đều có những nhu cầu dinh dưỡng và khẩu vị rất riêng biệt. Mâm cơm chung không còn là câu chuyện đơn giản.

PGS.TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết rằng để xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và đảm bảo sức khỏe cho từng cá nhân trong gia đình đa thế hệ là một bài toán khó. Ông nhấn mạnh rằng, cả rau và thịt đều đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe, và việc ưu tiên thái quá một nhóm hay một thực phẩm cụ thể nào đều tiềm ẩn nguy cơ.

Thịt là nguồn chất đạm dồi dào và thiết yếu cho việc xây dựng cơ bắp, sửa chữa mô, và sản xuất các enzyme, hormone quan trọng. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt đã qua chế biến, có thể làm tăng đáng kể lượng chất béo bão hòa và cholesterol xấu, từ đó đẩy cao nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, mỡ máu cao, gout và thậm chí là một số loại ung thư.

Ngược lại, rau xanh và trái cây là kho tàng của vitamin, khoáng chất, chất xơ và các hợp chất chống oxy hóa. Việc thiếu hụt rau xanh có thể dẫn đến thiếu vi chất dinh dưỡng và gây táo bón. Tuy nhiên, nếu chỉ ăn rau quả mà bỏ qua thịt hoặc các nguồn đạm và vi chất quan trọng khác, rất dễ dẫn đến thiếu máu thiếu sắt, thiếu protein, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Chuyên gia cũng lưu ý rằng không có một tỷ lệ chuẩn cứng nhắc nào áp dụng cho tất cả mọi người, vì nhu cầu dinh dưỡng luôn biến đổi theo độ tuổi, giới tính, mức độ hoạt động thể chất và tình trạng sức khỏe cụ thể. Tuy nhiên, theo khuyến nghị chung, một chế độ ăn cân bằng cần bao gồm ngũ cốc chiếm phần lớn nhất, tiếp theo là rau xanh và trái cây (ít nhất 400g một ngày) sau đó đến các nguồn đạm đa dạng (thịt, cá, trứng, đậu đỗ), cuối cùng là chất béo lành mạnh và cần đảm bảo đa dạng các loại thực phẩm.

Để giải quyết tình huống nan giải của gia đình đa thế hệ, chuyên gia đề xuất một nguyên tắc cốt lõi là đa dạng chế biến và định lượng khẩu phần. Đây là cách để mọi thành viên đều có thể ăn chung mâm cơm nhưng vẫn nhận được dinh dưỡng phù hợp với nhu cầu riêng.

Với ông bà bị mỡ máu, đái tháo đường: Nên ưu tiên đạm dễ tiêu như các loại cá, thịt gia cầm bỏ da, trứng, sữa ít béo, đậu phụ và các loại đậu đỗ. Lượng thịt đỏ cần kiểm soát dưới 500g/1 tuần, nên tiêu thụ khoảng 2-3 bữa/tuần, ưu tiên phần nạc.

Đối với con gái tuổi dậy thì: Cần đảm bảo đủ chất đạm từ đa dạng nguồn (thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ), bổ sung thêm sắt từ thịt đỏ, gan, lòng đỏ trứng, và canxi từ sữa.

Để bữa cơm gia đình vẫn có sự thống nhất mà vẫn cá nhân hóa khẩu phần, chuyên gia đưa ra những lời khuyên thiết thực:

Thứ nhất, chế biến món ăn chung theo hướng lành mạnh, hạn chế chiên rán, tẩm ướp quá đậm đà.

Thứ hai, đa dạng nguồn đạm trên mâm cơm.

Thứ ba, cung cấp rau xanh phong phú, theo mùa.

Thứ tư, điều chỉnh khẩu phần ăn riêng.

Thứ năm, trò chuyện về nhu cầu cá nhân để gia đình gắn kết.

Việc hiểu đúng về vai trò của từng nhóm thực phẩm, linh hoạt trong chế biến, và cá nhân hóa khẩu phần ăn là chìa khóa để xây dựng những bữa cơm không chỉ ngon miệng mà còn đảm bảo sức khỏe cho từng thành viên.