Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách thể chế và xây dựng Chính phủ số, vấn đề cải cách hành vi công vụ đã trở thành một thách thức đáng kể. PGS.TS Bế Trung Anh, Ủy viên và là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Công tác đại biểu, đã bày tỏ quan điểm về sự cần thiết của việc đổi mới hành vi công vụ để đảm bảo tính hiệu quả của các cải cách thể chế.

Ông cho rằng việc cải cách hành vi công vụ không chỉ là một phần quan trọng của quá trình cải cách thể chế, mà còn là yếu tố quyết định để các chính sách mới có thể được triển khai một cách hiệu quả. Nếu không có sự thay đổi trong hành vi công vụ, các cải cách thể chế chỉ dừng lại ở mức văn bản, không thể mang lại những thay đổi thực sự trong đời sống người dân và hoạt động của bộ máy hành chính.

Chuyển đổi thể chế, theo ông, không chỉ liên quan đến việc thay đổi nội dung của văn bản pháp luật, mà còn đòi hỏi sự thay đổi cách thức tổ chức quyền lực, phân công trách nhiệm và phương thức tương tác giữa Nhà nước với người dân. Từ đó, bộ máy công vụ cần có sự thay đổi trong cách thức làm việc, từ quản lý sang phục vụ, lấy phục vụ người dân làm mục tiêu cốt lõi.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều biểu hiện của quán tính thể chế và hành vi công vụ cần phải vượt qua, như tâm lý ‘xin – cho’, sợ trách nhiệm và chờ hướng dẫn dưới luật. Những biểu hiện này đang gây ra nhiều khó khăn trong việc triển khai các chính sách mới, từ đó hạn chế hiệu quả của các cải cách thể chế.

Để giải quyết các thách thức trên, PGS.TS Bế Trung Anh đề xuất một tổ hợp giải pháp đồng bộ, bao gồm tái thiết kế văn hóa công vụ dựa trên tư duy phục vụ, gắn chỉ số hài lòng với đánh giá cán bộ, cải tiến hệ thống phản hồi công dân, tích hợp số vào chính sách công vụ và khuyến khích thử nghiệm đổi mới hành chính. Mục tiêu là tạo ra một môi trường công vụ hướng tới phục vụ người dân và doanh nghiệp, tăng cường trách nhiệm giải trình và nâng cao hiệu suất.

Ông cũng nhấn mạnh rằng việc cải cách hành vi công vụ không thể được thực hiện một cách độc lập, mà cần phải đi cùng với cải cách thể chế. Chỉ khi có sự đồng bộ và tương thích giữa các yếu tố này, bộ máy hành chính mới có thể thực sự thay đổi và nâng cao hiệu quả hoạt động. Bằng cách kết hợp cải cách thể chế với đổi mới hành vi công vụ, Việt Nam có thể kỳ vọng vào những chuyển biến thực sự trong bộ máy hành chính, cũng như hiệu quả quản trị quốc gia.

Thực tế cho thấy rằng cải cách hành vi công vụ thường là khâu ít được quan tâm, nhưng lại đóng vai trò là chìa khóa thành công trong việc thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng và kế hoạch phát triển của đất nước. Đó cũng là lý do tại sao việc đổi mới hành vi công vụ cần phải nhận được sự quan tâm và đầu tư thích đáng.

Nhìn chung, các nỗ lực nhằm đổi mới và hoàn thiện thể chế, cùng với việc cải cách hành vi công vụ, đang đóng một vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của Việt Nam. Chỉ khi các yếu tố này được đồng bộ và hiệu quả, những mục tiêu về phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân mới có thể thực sự đạt được.

Mọi thông tin và sự kiện được trình bày trong các nghị quyết và văn bản pháp luật cần được thực thi một cách linh hoạt và gắn với thực tế. Thông qua các cơ chế giám sát, đánh giá và các chỉ số cụ thể, Việt Nam có thể đảm bảo rằng các thay đổi trong hành vi công vụ và cải cách thể chế đều hướng tới và mang lại những kết quả tích cực cho cả đất nước và người dân.

Dựa vào những kế hoạch và định hướng nêu trên, Việt Nam kì vọng vươn lên một giai đoạn mới, hoàn thiện hơn trong sự phát triển nhằm đảm bảo chất lượng sống cho người dân và hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước.

Chuyển đổi số là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự lãnh đạo chiến lược và tầm nhìn dài hạn. Thành công của Đan Mạch trong lĩnh vực này không chỉ đến từ hệ thống chính sách công ưu việt mà còn nhờ vào sự đầu tư vào công nghệ và đổi mới. Với kinh nghiệm 25 năm trong chuyển đổi số quản trị công, bắt đầu từ năm 2001, Đan Mạch đã xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của chính phủ điện tử.

Ông Nicolai Prytz, Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam, cho biết hành trình số hóa của Đan Mạch đã bắt đầu từ rất lâu. Đến nay, Đan Mạch đã trở thành quốc gia tiên tiến nhất về chính phủ điện tử, cung cấp dịch vụ số cho công dân và doanh nghiệp. Quá trình này bao gồm sự tham gia của chính quyền trung ương, 5 chính quyền khu vực và 98 chính quyền địa phương, với chiến lược chung được cập nhật theo chu kỳ 4 năm một lần.

Hiện nay, Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển quan trọng, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần cải cách hành chính toàn diện, đặc biệt là đẩy mạnh chuyển đổi số trong khu vực công. Trong năm 2024, Việt Nam đặt trọng tâm vào phát triển kinh tế số với 4 trụ cột là công nghiệp công nghệ thông tin; số hóa các ngành kinh tế; quản trị số và dữ liệu số làm động lực cho tăng trưởng và phát triển xã hội nhanh, bền vững.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng một trong những vấn đề nổi cộm của quá trình thúc đẩy chuyển đổi số trong quản trị công là phải xây dựng năng lực cho cả bộ máy hành chính và cả những người sử dụng dịch vụ hành chính công. Ông Anders Windinge, Cố vấn trưởng chính quyền thành phố Copenhaghen – Đan Mạch, cho rằng quy định pháp lý bắt buộc tất cả các cơ quan công quyền phải sử dụng và giao tiếp bằng phương thức số chính là thành tựu mang tính đột phá nhất.

Để bộ máy hành chính công hoạt động hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu của người dân, Đan Mạch đã tiến hành sắp xếp nhân sự phù hợp và áp dụng phân quyền để các cấp địa phương có thể đưa ra quyết định. Điều này giúp người dân cảm thấy có tiếng nói hơn trong các chính sách và dịch vụ công.

Đan Mạch là quốc gia có nền kinh tế thị trường xã hội phát triển, thu nhập bình quân đầu người ở mức cao, với chỉ số hạnh phúc cao nhất thế giới. Mô hình phát triển của Đan Mạch có nét tương đồng với mô hình phát triển mà Việt Nam đang thực hiện, như đề cao vai trò quản trị quốc gia của nhà nước đối với điều tiết nền kinh tế thị trường, chú trọng đến an sinh, phúc lợi xã hội, bình đẳng, công bằng xã hội và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam, Ông Nicolai Prytz, hy vọng rằng kinh nghiệm của Đan Mạch trong chuyển đổi số có thể giúp Việt Nam rút ngắn thời gian và đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Vietnam.vn đã có cuộc trao đổi với các chuyên gia để tìm hiểu thêm về kinh nghiệm của Đan Mạch trong chuyển đổi số và cách mà Việt Nam có thể học hỏi từ mô hình này.