Thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết về việc thành lập và phát triển các khu vực thương mại và văn hóa. Đây là một động thái nhằm khai thác và phát huy giá trị của di sản văn hóa, gắn liền với sự phát triển kinh tế, mở ra triển vọng mới cho cả doanh nghiệp lẫn người dân.

Nghị quyết này được xem là một hành lang pháp lý quan trọng, không chỉ tạo điều kiện thuận lợi mà còn khẳng định chiến lược phát triển mới, trong đó di sản văn hóa được coi là một nguồn lực then chốt cho sự phát triển bền vững. Thông qua nghị quyết này, Hà Nội cho phép thành lập các khu phát triển thương mại và văn hóa tại các khu vực có thế mạnh về vị trí thương mại và không gian văn hóa đặc thù. Đặc biệt, các khu vực định hướng phát triển theo mô hình TOD (đô thị định hướng giao thông công cộng) sẽ được ưu tiên.

Các khu phát triển này sẽ hoạt động dựa trên các nguyên tắc tự nguyện, tự quản, và quan trọng là bảo đảm sự đồng thuận của đa số cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cũng như người dân sinh sống trong khu vực. Mục tiêu cốt lõi mà Nghị quyết nhắm tới là bảo tồn di sản văn hóa song hành với phát triển kinh tế, sao cho giá trị văn hóa trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng.

Thông qua nghị quyết này, Hà Nội kỳ vọng sẽ khai thác hiệu quả các khu vực như khu phố cổ, các làng nghề truyền thống, không gian văn hóa gắn liền với các di tích lịch sử. Điều này sẽ tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân tham gia vào công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa.

Nhiều doanh nghiệp và chuyên gia đánh giá cao Nghị quyết này, cho rằng nó có tiềm năng khơi thông dòng chảy của kinh tế di sản, tạo ra những cơ hội mới cả cho doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, để hiện thực hóa được tầm nhìn này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, các doanh nghiệp, cộng đồng và giới nghiên cứu.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cần được tiếp cận một cách sáng tạo, không chỉ dựa vào ngân sách Nhà nước mà còn cần huy động các nguồn lực từ xã hội. Di sản văn hóa sẽ thực sự “sống” khi được kể lại bằng ngôn ngữ mới của thời đại, thông qua các sản phẩm dịch vụ, du lịch, sáng tạo nghệ thuật và các hoạt động thương mại mang tính bản địa.

Tóm lại, Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa của Hà Nội đã vạch ra một hướng đi mới trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn liền với phát triển kinh tế. Việc triển khai nghị quyết này đòi hỏi sự hợp tác và nỗ lực của tất cả các bên liên quan để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ nguồn tài nguyên kinh tế quý giá không thể tái tạo.

Ngày 25/7, tại Nhà văn hóa xóm Dìa Trên, xã Quảng Uyên, Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức một hội nghị tập huấn chuyên sâu về bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch bền vững cho cộng đồng. Sự kiện này đã thu hút sự tham gia của 64 hộ dân sinh sống tại làng giấy bản Dìa Trên.

Các nội dung tập huấn tập trung vào vai trò quan trọng của cộng đồng trong bảo tồn di sản, kỹ năng phát triển du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống, cũng như cách thức khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa để phục vụ cho sự phát triển kinh tế – du lịch địa phương. Ngoài ra, chương trình cũng hướng dẫn việc sắp xếp không gian làng nghề tại các hộ gia đình và công tác phát huy giá trị làng nghề gắn với phát triển du lịch.

Hoạt động này nằm trong chuỗi các hoạt động triển khai nhiệm vụ phát triển không gian di sản thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng năm 2025. Mục tiêu của chương trình là nâng cao nhận thức và năng lực cho người dân địa phương trong việc bảo vệ và khai thác hiệu quả các di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của địa phương, từ đó hướng tới xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống tại địa phương.

Thông qua hội nghị tập huấn, người dân địa phương đã được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để tham gia bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của địa phương. Đồng thời, chương trình cũng mở ra cơ hội để người dân địa phương phát triển du lịch cộng đồng, tăng thu nhập và cải thiện đời sống.

Trước đó, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là Công viên địa chất toàn cầu vào năm 2018. Đây là cơ hội để Cao Bằng thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử và tự nhiên của địa phương.

Trong thời gian tới, Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động tập huấn, hướng dẫn nhằm hỗ trợ người dân địa phương trong việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống.

Phường Tây Hoa Lư, một đơn vị hành chính mới tại tỉnh Ninh Bình, đã được hình thành từ sự hợp nhất của nhiều địa phương giàu bản sắc văn hóa, mang theo khí thiêng của Cố đô Hoa Lư và nhịp sống mới. Với diện tích tự nhiên lên đến 84,96 km² và dân số gần 47.000 người, phường Tây Hoa Lư trở thành một trong những phường có diện tích lớn nhất tỉnh Ninh Bình. Đây là nơi hội tụ nhiều yếu tố về địa lý, nhân văn, văn hóa và lịch sử, tạo nên một bức tranh đa sắc màu về cuộc sống và con người.

Sự hình thành của phường Tây Hoa Lư là kết quả từ chủ trương lớn của Chính phủ trong việc tinh gọn bộ máy quản lý, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã nhằm tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Trong bối cảnh tỉnh Ninh Bình đang tích cực triển khai các kế hoạch phát triển, việc hình thành phường Tây Hoa Lư cho thấy bước đi chiến lược để khai thác tiềm năng, thế mạnh vùng lõi di sản, tạo điểm tựa cho phát triển đô thị di sản thiên niên kỷ và công nghiệp văn hóa.

Với lợi thế về diện tích rộng lớn, phường Tây Hoa Lư sở hữu dư địa phát triển vượt trội, thuận lợi trong quy hoạch không gian đô thị, bố trí hạ tầng, cũng như bảo tồn và khai thác giá trị di sản văn hóa – thiên nhiên phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Đặc biệt, di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư nằm trong địa phận phường Tây Hoa Lư, tạo điều kiện cho phường này phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa. Cố đô Hoa Lư là một trong những di tích lịch sử quan trọng của Việt Nam, với những giá trị văn hóa và lịch sử sâu sắc.

Bản sắc văn hóa là nền tảng phát triển của phường Tây Hoa Lư. Với đặc điểm hợp nhất từ nhiều địa phương có truyền thống lịch sử, văn hóa phong phú, phường Tây Hoa Lư sở hữu một nền tảng văn hóa đa tầng, là sự giao thoa giữa các giá trị văn hóa dân tộc, tôn giáo và di sản. Điều này tạo nên sự đa dạng và phong phú trong văn hóa của phường Tây Hoa Lư, đồng thời cũng tạo ra những cơ hội để phát triển du lịch và kinh tế địa phương.

Du lịch sẽ là thế mạnh trong định hướng phát triển kinh tế bền vững của phường Tây Hoa Lư, với các điểm nhấn như chùa Bái Đính, một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam. Chùa Bái Đính là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh Ninh Bình, với kiến trúc độc đáo và phong cảnh đẹp. Việc phát triển du lịch sẽ giúp tăng cường nhận thức về giá trị di sản văn hóa và lịch sử của phường Tây Hoa Lư, đồng thời cũng tạo ra những cơ hội kinh tế cho người dân địa phương.

Trong định hướng phát triển giai đoạn mới, phường Tây Hoa Lư xác lập rõ nguyên tắc: Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm, mà là nền tảng chiến lược để kiến tạo tương lai. Mỗi quyết sách kinh tế – xã hội đều đặt di sản vào trung tâm, xem đó là sức mạnh nội lực, là nguồn lực bền vững để xây dựng một đô thị hiện đại, có chiều sâu văn hóa và bản sắc riêng biệt. Điều này cho thấy sự cam kết của chính quyền và người dân phường Tây Hoa Lư trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời cũng tạo ra những cơ hội phát triển bền vững cho địa phương.

Du lịch nông thôn đang trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ tại Nga, khi ngày càng nhiều người dân từ các thành phố lớn tìm kiếm sự tĩnh lặng và vẻ đẹp thanh bình của thiên nhiên. Theo số liệu từ Trung tâm nghiên cứu dư luận toàn Nga (VTsIOM), có tới 60% người Nga bày tỏ mong muốn đến thăm các trang trại nông nghiệp dưới hình thức du lịch. Không chỉ đơn thuần là việc tận hưởng không gian thiên nhiên, du lịch nông thôn còn mang đến cơ hội để du khách tìm hiểu về các nghề thủ công truyền thống và phong tục dân gian.

Du khách có thể lựa chọn lưu trú tại các ngôi làng cổ được trùng tu hoặc những ngôi làng mới được xây dựng gần đó. Các khu phức hợp du lịch được thiết kế nhằm mang lại trải nghiệm nông thôn đích thực, từ nhà ở làng truyền thống đến không gian hiện đại với thiết kế cải tạo. Ngoài ra, hình thức du lịch ‘tiếp đất’ cũng đang trở nên phổ biến, khi du khách muốn trải nghiệm cuộc sống nông thôn và tìm lại sự cân bằng tự nhiên của cơ thể. Du lịch nông nghiệp mang đến nhiều hoạt động thú vị, bao gồm tham gia tour nếm thử nông sản, tham quan các trang trại, và nghỉ tại khách sạn tiện nghi.

Một trong những sự kiện nổi bật của du lịch nông nghiệp tại Nga là Giải vô địch cày ruộng mở rộng. Sự kiện này không chỉ là một cuộc thi chuyên nghiệp mà còn là một lễ hội nông nghiệp quy mô lớn. Tại đây, du khách sẽ được thưởng thức một chương trình giải trí phong phú, bao gồm các cuộc thi cày ruộng, đua máy kéo, và hội chợ rượu vang. Sự kiện này không chỉ thu hút những người yêu thích nông nghiệp mà còn là một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn trải nghiệm văn hóa nông thôn Nga.

Ngành du lịch nông nghiệp tại Nga đang ngày càng phổ biến, nhận được sự hỗ trợ của nhà nước và sự quan tâm ngày càng tăng đối với lối sống lành mạnh và thiên nhiên. Dự kiến, lượng khách du lịch nông nghiệp sẽ tăng lên 7 triệu người trong những năm tới. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho các vùng nông thôn mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát triển văn hóa nông thôn.

Vùng Leningrad, nơi đăng cai Giải vô địch cày ruộng năm nay, cũng tích cực tham gia vào chương trình phát triển du lịch nông nghiệp. Dự án xây dựng công viên nông nghiệp tại Quận Gatchina của vùng cũng đã được triển khai, bao gồm việc xây dựng khách sạn và khu cắm trại sang trọng. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ của du lịch nông nghiệp tại Nga và hứa hẹn một tương lai đầy triển vọng cho ngành du lịch này.

Tương lai của du lịch nông nghiệp ở Nga có vẻ đầy hứa hẹn, với sự hỗ trợ của nhà nước và mối quan tâm ngày càng tăng đối với lối sống lành mạnh và thiên nhiên. Khi ngày càng nhiều người tìm kiếm trải nghiệm nông thôn đích thực, Nga có thể sẽ trở thành một điểm đến hàng đầu cho du khách yêu thích loại hình du lịch này.

Nghệ thuật Rô băm, một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của người Khmer, đã và đang được bảo tồn và phát huy giá trị tại xã Tài Văn, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Gia đình nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương ở ấp Bưng Chông, xã Tài Văn, đã tiếp tục duy trì và phát triển đoàn múa Rô băm theo hình thức “cha truyền con nối”, một nét văn hóa đặc sắc của người Khmer.

Đoàn Rô băm Bưng Chông được thành lập từ năm 1933 và đã trải qua 6 thế hệ. Nghệ nhân Lâm Thị Hương chia sẻ, “Cha mẹ tôi luôn dặn dò phải giữ gìn nghệ thuật này. Tôi rất yêu Rô băm. May mắn là con cháu trong gia đình vẫn tiếp nối nên đoàn mới còn được duy trì đến ngày hôm nay”. Sự tận tâm và đam mê của nghệ nhân Lâm Thị Hương và gia đình đã giúp đoàn múa Rô băm Bưng Chông trở thành một biểu tượng văn hóa của người Khmer tại Sóc Trăng.

Trong những năm qua, các cấp, các ngành đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn Rô băm. Đoàn Rô băm ở Tài Văn đã được Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội mời ra phục dựng sân khấu cổ Rô băm, giúp giới thiệu rộng rãi hơn về nghệ thuật này. Đặc biệt, Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật Rô băm của người Khmer và Lễ hội Nghinh Ông tại huyện Trần Đề, giai đoạn 2023-2028” đã được UBND tỉnh Sóc Trăng phê duyệt. Đề án không chỉ hướng đến việc gìn giữ, mà còn khai thác giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững, tạo nền tảng cho phát triển du lịch văn hóa đặc sắc của địa phương.

Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng đã giúp xã Tài Văn thành lập Câu lạc bộ múa Rô băm với 18 thành viên, chủ yếu ở độ tuổi 15-18. Chị Thạch Na Qui, con gái nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương, hiện là diễn viên của Đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng và là người trực tiếp truyền dạy nghệ thuật múa Rô băm cho các thành viên Câu lạc bộ múa Rô băm xã Tài Văn. “Các bạn trẻ rất yêu thích múa Rô băm nên học rất nhanh và có đam mê thật sự” – chị Na Qui phấn khởi nói.

Ông Thạch Quốc Thái, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã Tài Văn, cho biết nghệ thuật Rô băm đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Xã sẽ tiếp tục quảng bá loại hình nghệ thuật này, từng bước đưa Câu lạc bộ múa Rô băm tham gia trình diễn tại các sự kiện, lễ hội lớn. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Rô băm không chỉ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa của người Khmer, mà còn góp phần thúc đẩy du lịch văn hóa tại địa phương.

Với những nỗ lực của các cấp, các ngành và sự đam mê của nghệ nhân, đoàn múa Rô băm Bưng Chông sẽ tiếp tục là một biểu tượng văn hóa của người Khmer tại Sóc Trăng, giúp du khách trong và ngoài nước trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa đặc sắc của người Khmer.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu, giúp hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tại Việt Nam, các bảo tàng cũng cần thiết phải có một phòng chuyển đổi số để góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm này sau chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan. Kinh nghiệm của Ba Lan, một quốc gia có hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động bậc nhất Đông Âu, cho thấy việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng. Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm: số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Một điểm đáng chú ý là tất cả các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây chính là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số. Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng.

Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Các chuyên gia cho rằng, nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng.

Một rào cản lớn là hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài. Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.

Việc thành lập phòng chuyển đổi số không còn là sự lựa chọn, mà là một yêu cầu cấp thiết đối với các bảo tàng ở Việt Nam, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và từng bước hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Nếu không thực hiện chuyển đổi số, các bảo tàng tại Việt Nam sẽ khó có thể bắt kịp với xu thế phát triển của bảo tàng thế giới và đáp ứng nhu cầu của công chúng.