Nhà thơ Thanh Thảo – ‘Vua trường ca’ của thi ca Việt Nam, đã tạo nên một hành trình thơ đáng nhớ suốt nửa thế kỷ qua. Với tinh thần bền bỉ và luôn trăn trở với nhân dân, với đất nước, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người yêu thơ.
Đầu tháng 10/2023, Hội nghị đại biểu Nhà văn lão thành Việt Nam lần thứ nhất đã diễn ra sôi nổi tại Hải Phòng, thu hút hơn 300 nhà văn tuổi trên 70, trong đó phần lớn từng là người lính đã góp phần làm nên một thời kỳ chói sáng của văn học Việt Nam qua nửa thế kỷ trận mạc. Trong chương trình ‘Đêm thơ Mùa thu’ chào mừng thành công của hội nghị, nhà thơ Thanh Thảo, 78 tuổi, vẫn thể hiện sự đam mê và kiên trì với thơ ca, bất chấp khó khăn về sức khỏe. Ông đã đọc bài thơ ca ngợi tình hữu nghị với Việt Nam của thượng nghị sĩ John McCain, người đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xóa bỏ toàn bộ lệnh cấm vận của Mỹ nhằm vào Việt Nam và tiến tới bình thường hóa quan hệ hai bên.
Với danh hiệu ‘Vua trường ca’ của thi ca đương đại Việt Nam, Thanh Thảo là tác giả của nhiều trường ca và tập thơ nổi tiếng. Ông đã được trao nhiều giải thưởng văn học giá trị của Hội Nhà văn Việt Nam và Giải thưởng Nhà nước về Văn hóa Nghệ thuật đợt 1 năm 2001. Những tác phẩm của ông, như trường ca ‘Những người đi tới biển’, đã thể hiện một cái nhìn sâu sắc về người lính và những hy sinh trong chiến tranh. Câu thơ ‘Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình / (Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc / Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?’ đã trở thành một biểu tượng cho tinh thần hy sinh của người lính.
Một câu thơ khác trong bài thơ ‘Dấu chân qua trảng cỏ’ của ông cũng đã trở thành kinh điển: ‘Mang bao khát vọng con người / Dấu chân nho nhỏ không lời không tên / Thời gian như cỏ vượt lên / Lối mòn như sợi chỉ bền kéo qua.’ Những câu thơ này đã thể hiện một cái nhìn sâu sắc về số phận con người và đất nước, cũng như tinh thần hy sinh và cống hiến của người lính.
Trong trường ca Metro, Thanh Thảo đã thực hiện một cuộc hành trình trở lại với quãng thời gian trai trẻ trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt ở Trường Sơn. Với một cái nhìn có độ lùi sâu hơn và chiêm nghiệm hơn về số phận con người và đất nước, ông đã tạo nên một tác phẩm đáng nhớ.
Cùng với nhà thơ Phạm Tiến Duật, Thanh Thảo là hai nhà thơ tiêu biểu của thế hệ người lính trong chiến tranh. Thơ của họ đã góp phần làm nên một thời kỳ chói sáng của văn học Việt Nam. Với tôi, nhà thơ Thanh Thảo là một biểu tượng của sự bền bỉ và trăn trở với nhân dân, với đất nước. Ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người yêu thơ và sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau.