Nghệ sĩ Xuân Hinh vừa ra mắt hồi ký ‘Kẻ chọc cười dân dã’, một tác phẩm mang đến cái nhìn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của ông. Cuốn sách này được thực hiện dựa trên lời kể của nghệ sĩ Xuân Hinh và được viết bởi tác giả Thanh Thủy, Như Hoa.
Xuân Hinh, 62 tuổi, đã có một cuộc đời đầy ý nghĩa với gia đình nhỏ tràn ngập tiếng cười. Ông đã nhiều lần từ chối việc viết sách về bản thân vì chưa biết làm thế nào để viết một cách đúng đắn. Tuy nhiên, vào giữa năm 2024, ông đã nhận được lời đề nghị thực hiện hồi ký. Khi cơn bão Yagi đổ bộ vào Việt Nam, gây ra nhiều thiệt hại, ông đã nhận ra rằng những thứ chúng ta cho là tồn tại mãi mãi có thể biến mất chỉ sau một thời gian ngắn. Điều này đã thôi thúc ông quyết định thực hiện cuốn sách, không chỉ để kể về cuộc đời của mình mà còn để tôn vinh giá trị văn hóa của dân tộc.
Hồi ký của nghệ sĩ Xuân Hinh gồm năm phần và phụ lục, bao gồm các tác phẩm, hình ảnh và mang đến một cái nhìn tổng quan về con người, quan điểm sống và làm việc của ông. Suốt sự nghiệp của mình, Xuân Hinh tự xem mình là ‘kẻ chọc cười dân dã’, và đó cũng là tên của cuốn sách. Ông đã thuật lại tuổi thơ khó khăn và quá trình gần 50 năm hoạt động nghệ thuật với nhiều dấu ấn.
Nghệ sĩ Xuân Hinh nhớ lại những ngày tháng tuổi thơ và rút ra kinh nghiệm ‘vất vả mà đủ đầy’. Ông là con trai lớn trong một gia đình có bảy anh chị em, và để cải thiện cuộc sống, cha mẹ ông đã làm nhiều việc để gia đình có thể đủ ăn. Xuân Hinh đã sớm có ý thức giúp đỡ gia đình và đã đi làm từ khi mới 12, 13 tuổi. Sinh ra ở thôn Yên Việt, xã Đông Cứu, tỉnh Bắc Ninh, nơi có lễ hội Thập đình, Xuân Hinh đã lớn lên với những trò chơi dân gian và các tiết mục chèo, quan họ. Những làn điệu dân ca đã thấm vào ông như dòng sữa mẹ nuôi dưỡng tâm hồn và cơ thể của một nghệ sĩ.
Tình yêu đối với nghệ thuật dân tộc đã đưa Xuân Hinh đến một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời. Vào năm 13 tuổi, ông đã trúng tuyển vào đoàn dân ca quan họ Hà Bắc, khiến cho làng xã tự hào. Năm 1988 được ông gọi là ‘năm bước ra ánh sáng’, khi ông biểu diễn màn hề chèo Cu Sứt, giúp ông có thu nhập và danh tiếng. Trong những năm 1990, ông đã bắt gặp một nghệ sĩ đánh đàn tam thập lục tài năng nhưng gặp nhiều khó khăn, và ông đã quyết định lưu giữ những thanh âm này.
Xuân Hinh đã cống hiến cho nghệ thuật và đạt được nhiều thành công. Ông không cho phép mình hài lòng với những gì đã đạt được và luôn cố gắng làm mới mỗi ngày. Ở tuổi ngoài 60, ông vẫn cho rằng ‘tuổi tác không bao giờ là giới hạn cho sự sáng tạo’, và ông tin rằng trách nhiệm của một nghệ sĩ là không được phép dừng lại.
Năm 2024 đánh dấu nhiều dấu ấn mới trong sự nghiệp của Xuân Hinh. Ông tham gia vào dự án Mùi phở và sẽ ra rạp vào dịp Tết năm sau, đánh dấu lần đầu tiên ông đóng phim điện ảnh. Vào tháng 3, ông gây chú ý khi hát và rap trong ca khúc Bắc Bling, kết hợp với ca sĩ Hòa Minzy và nhạc sĩ Tuấn Cry.
Nghệ sĩ Xuân Hinh cũng dành một phần của cuốn sách để giới thiệu về bảo tàng đạo Mẫu 5.000 m2 ở Sóc Sơn, Hà Nội. Ông tâm niệm rằng cuộc đời đã cho ông nhiều điều, và ông muốn đem tất cả những gì ông có để phục vụ lại xã hội.
Trong lời kết của hồi ký, Xuân Hinh nhìn lại cuộc đời mình và thấy rằng ông đã có một cuộc đời đầy màu sắc và cảm xúc. Ông là một người đàn ông viên mãn, và suốt sự nghiệp của mình, ông đã được nhiều khán giả yêu thương. Ông trân trọng vợ, người đã âm thầm đứng sau và lo chu toàn mọi việc.
Xuân Hinh sinh năm 1963 nhưng khai sinh thành 1966 để đúng tuổi đi học trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội. Tên tuổi của ông gắn liền với các làn điệu chèo cổ, các ca khúc dân ca quan họ, bài xẩm, chầu văn. Ông được nhớ đến nhiều nhất qua các tác phẩm Thị Màu lên chùa, Thầy bói đi chợ, Người ngựa, ngựa người. Nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú vào năm 1997.