Mỹ đang triển khai một chiến lược nhằm gây áp lực buộc Nga phải chấp nhận ngừng bắn ở Ukraine, dựa vào khả năng cung cấp vũ khí hiện đại thông qua các đồng minh NATO. Chiến lược này, được biết đến với tên gọi “vũ khí đổi hòa bình,” tập trung vào việc tối ưu hóa xuất khẩu vũ khí của Mỹ cho các quốc gia thành viên NATO. Mục đích chính là tạo ra một đòn bẩy chính trị và quân sự để buộc Điện Kremlin quay trở lại bàn đàm phán và đạt được một lệnh ngừng bắn lâu dài.
Đại sứ Mỹ tại NATO, Matthew Whitaker, đã tuyên bố rằng Washington sẽ đẩy mạnh việc xuất khẩu vũ khí hiện đại cho các đồng minh NATO. Qua đó, Mỹ hy vọng có thể gây sức ép buộc Nga phải quay trở lại bàn đàm phán. Ông Whitaker cũng nhấn mạnh rằng Tổng thống Trump là một nhà gìn giữ hòa bình và việc bán vũ khí Mỹ cho các đồng minh NATO giúp tạo ra sức ép cần thiết. Điều này không chỉ đảm bảo một lệnh ngừng bắn lâu dài ở Ukraine mà còn giúp tránh tình trạng thiếu hụt khí tài trong khối NATO.
Mỹ hiện là quốc gia sản xuất những loại vũ khí và trang bị tinh vi nhất trên thế giới. Ukraine cũng đã bày tỏ mong muốn được tiếp cận những khí tài này để tự vệ trước các cuộc tấn công dữ dội của Nga. Tổng thống Trump cũng đã công khai tuyên bố rằng xung đột ở Ukraine sẽ không thể giải quyết trên chiến trường. Thay vào đó, giải pháp cuối cùng phải được tìm ra thông qua bàn đàm phán.
Việc bán vũ khí cho NATO không chỉ mang lại lợi ích về an ninh mà còn được xem là “một cơ hội tài chính lớn cho Mỹ.” Điều này cho phép Mỹ thu hồi lại một phần chi phí mà người nộp thuế Mỹ đã chi ra cho cuộc chiến, vốn đã lên tới hàng trăm tỷ USD. Đại sứ Whitaker cũng tiết lộ rằng đặc phái viên của Tổng thống Trump, doanh nhân Steve Witkoff, sẽ có mặt tại Moscow vào cuối tuần này. Hy vọng chuyến đi này có thể mang lại “một số kết quả” trong việc thu hẹp bất đồng giữa Washington và Điện Kremlin.
Kế hoạch này được triển khai trong bối cảnh Mỹ và châu Âu đang tìm kiếm các kênh gây sức ép đa tầng với Nga. Các biện pháp này bao gồm từ các gói trừng phạt dầu khí, hạn chế thương mại, tới củng cố năng lực phòng thủ cho Ukraine. Chiến lược “vũ khí đổi hòa bình” của chính quyền Trump vừa là phép thử cho khả năng điều phối trong NATO, vừa là thông điệp gửi tới Moscow rằng các lựa chọn ngoại giao vẫn còn mở, nhưng sẽ được đặt trên nền tảng sức mạnh răn đe quân sự.
Chiến lược này đang tạo nên một đòn bẩy mới trong nỗ lực gia tăng sức ép đối với Moscow. Thay vì chỉ viện trợ trực tiếp, Mỹ yêu cầu các đồng minh NATO chuyển giao khí tài hiện có cho Ukraine. Trong khi đó, chính họ mua lại những trang bị Mỹ thay thế. Việc này vừa giúp tránh “lỗ hổng” trong các kho dự trữ của NATO, vừa biến việc tiếp tế thành đòn bẩy ngoại giao để buộc Nga ngồi vào bàn đàm phán.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo về rủi ro dài hạn nếu Washington rút bớt cam kết hoặc trì hoãn chuyển giao. Khi đó, khoảng trống sẽ khó lấp đầy bởi sản xuất nội khối vẫn chưa đủ nhanh và cơ chế phân phối còn rời rạc. Viện Chính sách châu Âu kêu gọi “lấp khoảng trống” bằng một bộ chiến lược tương hỗ: mua thêm trang bị từ Mỹ, tăng sản xuất ở châu Âu và tái đầu tư vào năng lực thiếu hụt.
Tóm lại, việc tăng cường cung cấp vũ khí cũng được gắn với áp lực kinh tế và những tuyên bố đe dọa trừng phạt. Tổng thống Trump công khai đặt ra “hạn chót” và đe dọa các thuế quan mạnh tay đối với Nga. Đồng thời, ông kêu gọi NATO và các đồng minh tài trợ để “bù đắp” chi phí tiếp viện cho Ukraine.