Thuận Châu, một điểm đến văn hóa đa dạng và phong phú, từng được biết đến với tên gọi Mường Muổi, là nơi mà người dân đã sống hàng nghìn năm qua. Đây là quê hương của đồng bào dân tộc Thái đen, chiếm hơn 85% dân số tại đây. Văn hóa dân gian, đặc biệt là dân ca Thái, đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống tinh thần của người dân Thuận Châu. Những lời ca, điệu múa dân gian không chỉ làm cho cuộc sống văn hóa trở nên phong phú hơn, mà còn là sợi dây mạnh mẽ gắn kết cộng đồng và lan tỏa tình yêu quê hương bản mường trong từng lời ca và tiếng hát.
Ở Thuận Châu, gần như mỗi cộng đồng và làng bản đều có đội văn nghệ riêng của mình. Những đội văn nghệ này bao gồm những người đàn ông và phụ nữ với giọng hát dân ca ngọt ngào và đằm thắm. Ông Lò Thanh Xuân, một nghệ nhân dân gian ở bản Lè, đã sáng tác ra hàng trăm bài thơ và dân ca Thái. Ông đã chia sẻ về nguồn cảm hứng cũng như hành trình gắn bó với dân ca, bắt đầu từ việc được bố truyền dạy những bài thơ viết bằng chữ Thái. Chính những bài thơ này đã giúp ông nuôi dưỡng tình yêu sâu sắc với trường ca Thái cổ.
Xã Thuận Châu hiện có trên 150 đội văn nghệ ở 75 tổ, bản. Mỗi đội văn nghệ có từ 8 đến 15 thành viên ở các lứa tuổi khác nhau. Thành viên của các đội văn nghệ này chủ yếu là nông dân, hội viên phụ nữ, thanh niên và người cao tuổi. Ban ngày, họ tham gia lao động sản xuất, và vào buổi tối, họ tập trung tại nhà văn hóa để tập luyện những tiết mục văn nghệ truyền thống.
Ở bản Pán, không khí văn hóa sôi nổi và sự gắn bó của người dân với các làn điệu dân ca và điệu múa truyền thống là điều dễ dàng cảm nhận được. Chị Lường Thị Thảo, thành viên đội văn nghệ thanh niên bản Pán, đã chia sẻ về việc tham gia đội văn nghệ từ khi còn học Trung học cơ sở. Càng tham gia, chị càng thấy yêu hơn những điệu múa xòe và khắp Thái của dân tộc mình.
Xã Thuận Châu đã xác định xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững. Chính vì vậy, xã đã quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và thiết chế văn hóa để phục vụ các hoạt động tập luyện và biểu diễn văn nghệ của người dân. Hiện nay, 100% các bản và tiểu khu đều có nhà văn hóa. Xã cũng hỗ trợ các đội văn nghệ cơ sở mua loa, trang phục và đạo cụ.
Ông Đỗ Ngọc Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Châu, đã cho biết: Xã Thuận Châu được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Thuận Châu và các xã Chiềng Ly, Chiềng Pấc, Tông Lệnh, Thôm Mòn. Đây là một trong những địa phương có phong trào văn hóa văn nghệ rất mạnh, với nhiều đội văn nghệ cơ sở hoạt động sôi nổi.
Với sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền và ý thức giữ gìn văn hóa trong từng người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, phong trào văn hóa và văn nghệ ở Thuận Châu đang thực sự trở thành động lực tinh thần quan trọng. Nó tạo nên bản sắc riêng có và góp phần xây dựng nông thôn mới giàu bản sắc và phát triển du lịch cộng đồng bền vững.